Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1904, Blaðsíða 76

1903
74
kirtlum, er voru á hálsinum. Ég deyfði blettinn með anæstite (sic) og skóf liunn með
skárpri skeið tvívegis; við það hreinsaðist mikið burt; síðan brenndi ég með 10—
12% pyrogallusvaselíni tvívegis og lét gróa nokkuð á milli. Virtist þetta ganga vel.
En eftir ca. 2 mánaða lækningatilraunir andaðist sjúklingurinn, og get ég ekki um
það sagt, hvað varð honum að dauðameini. Trygging var þó fyrir því, að ekki var um
eitrun af meðulum að ræða. Þetta er fyrsti sjúklingurinn, sem ég hef séð hér á landi
með lupus vulgaris.“
I aðalskýrslu úr Rcykjavikurhéraði er sagt á þessa leið frá barni með ence-
plialocele: „Lifandi en asfyktiskt stúlkubarn var tekið með töng %>. IJt úr hnakka barns-
ins var vaxinn stór tumor (encephalocele), 11% sm að ummáli inn við höfuðið, en
22 sm að ummáli, þar sem hann var gildastur, og 11 sm á lengd út frá höfðinu.
Æxlið minnkaði ekki, þó að þrýst væri utan að því, það var fluktuerandi, en ekki
perlucid. Þetta æxli fór smástækkandi og jafnframt kom mikiil hydrocephalus.
Barnið lifði fram yfir áramót.“
Héraðslæknirinn í Fáskrúðsjjarðarhéraði segir frá manni með svæsinn höfuð-
verk, er batnaði við opnun á hauskúpunni. Seg'ir svo í skýrslu um spítalann á Fá-
skrúðsfirði: „Piltur, 20 ára gamall, sein þjáðst hafði í mörg ár af höfuðverk öðrum
megin í höfðinu, sem, þegar hann var sárastur, var á litlum bletti, var lagður á spítalann,
og hafði hann þá óþolandi kvalir. Lá hann þar fyrst i 6 daga og varð að fá morfín
oft á dag. Svona var hann þá búinn að vera í 2—3 vikur samfleytt. Engin önnur symp-
tom. Ég gerði þá trepanation af þeirri ástæðu, að ég hélt, að þetta gæli máskc
verið sullur. Punctur inn í heilann gaf engar upplýsingar. Sutur. Grær per primam.
Strax eftir aðgerðina fann sjúklingurinn ekkert til og hefur síðan verið alheill og
unnið fulla vinnu.“
Frá sjúkling með mænubólgu er sagt svo í skýrsln úr Egrarbakkahéraði: „Sjúk-
lingur dó úr myelitis acuta — var trésmiður hér í þorpinu. Veikin byrjaði snögglega
um nótt með ríg aftan í hálsi og' hrygg og rífandi verkjum aftan í hnaklta, hálsi
og fram í handlegg'i; hugði ég fyrsta daginn, að þetta væri gigt, þótt mér þættu verk-
irnir nokkuð miklir. En þegar á næsta degi fór að koma fram máttleysi og dofi í fót-
um, er færðist uj>p eftir í vesica og rectuin, svo í handleggi, og loks lömun á
nerv. phrenic. með erfiðri respiration."
I skýrslum lækna mun aldrei vera minnst á botnlangabólgu fyrr en á síðasta ára-
tug 19. aldar, og þá aðeins getið um einstaka sjúkling í stöku héruðum. Fyrst
eftir aldamótin var líka sjaldan getið um botnlangabólgu í skýrslum héraðslækna, og
eftir því að dæma hefði hún átt að vera með fátíðustu sjúkdómum. En á þessu er ekk-
ert að byggja um tíðni sjúkdómsins þá. Fyrst og freinst er-ekki getið nema um bráðar
farsóttir og fáeina aðra sjúkdóma, sem sérstakar skýrslur voru heimtaðar um, í meiri
hluta aðalskýrslnanna. 1 öðru lagi könnuðust margir læknar þá ekki við sjókdóms-
heitið. I þriðja lagi mun bráð botnlangabólga þá sjaldnast hafa komið til kasta lækn-
anna, fyrr en hún var orðin torkennileg: annaðhvort komin afmörkuð ígerð eða bráð
lífhimnubólga, sem ahnenningur mun oft hafa ruglað saman við garnaflækju, og
suinir læknar jafnvel líka. Er óhætt að gera ráð fyrir, að læknis hafi aldrei verið
leitað til alls þorra þeirra sjúklinga, sein fengu veikina svo væga, að hún gat batnað
án læknishjálpar, en, sem betur fer, er það svo um mikinn meiri hluta þeirra, er