Studia Islandica - 01.06.1940, Blaðsíða 38

36
inn hefur framar öllu haft í huga að semja skáldsögu
og tekið úr Landnámu það eitt, sem hann þurfti á að
halda til þess að komast á skrið, en breytt því eftir
geðþótta.
Öruggast virðist, að nafn Þormóðar Þjóstarssonar
sé tekið úr Landnámu, því að hans er hvergi annars
staðar getið í heimildum, sem eldri eru en Hrafn-
katla, og engin líkindi eru til þess, að nafn hans hafi
verið uppi í austfirzkum sögnum.
Þó að Landnámu og upphaf sögunnar skilji mikið
á, ,er uppistaðan hin sama: 1) vetrardvöl í Breiðdal,
2) viðkomustaður í Skriðdal, aðvörunardraumur,
skriðufall á dvalarstaðinn þegar eftir burtferðina,
gripir farast í skriðunni, 3) landnám vestan Lagar-
fijóts. — Öll frábrigðin í sögunni geta verið sjálfráð-
ar breytingar höfundarins, eins og áður er sýnt fram
á. Þetta er miklu sennilegra en að sögusagnirnar um
Hrafnkel hafi spillzt þar eystra, eftir að Landnáma
var rituð, en höfundinum verið ókunnugt um hana.
Menntun þess manns, sem tók sér fyrir hendur að rita
sögu Hrafnkels goða, hefði mátt vera skrýtilega hött-
ótt, ef hann gat sótt ættartölu Haralds hárfagra, nafn
Þormóðar Þjóstarssonar og Hallsteinssonu í ritaðar
heimildir, en hefði ekki vitað, að um söguhetju hans
væri neitt skrásett í sjálfri Landnámu. Það ætti öll-
um að geta komið saman um, sem kynna sér efnis-
meðferðina í Hrafnkötlu hleypidómalaust, að svona
rit er ekki líkt því að vera samið af bóklausum manni.
Hitt þætti mér sennilegra, að höfundur hefði lesið all-
mikið af þeim bókmenntum, sem til voru á íslandi um
hans daga, þó að hann hafi ekki sótt mikið af efni í
þær beinlínis til þess að setja þessa stuttu sögu sam-
an. Menntun hans hefur hjálpað honum til þess að
finna sjálfan sig og fara sínar eigin götur.
Áhrifa erlendra bókmennta (þýðinga) verður lítið
vart í sögunni, en vel hafa þær getað verið höfundin-