Studia Islandica - 01.06.1940, Page 68

66
sögu, þó að þaS sé í raun og veru ekki nema einn þátt-
ur úr æfisögu. En frá þeim þætti er svo gengið, að
hann sýnir öll einkenni og örlög aðalpersónunnar og
þeirra aukapersóna, sem yfirleitt koma við söguna.
Þetta er tækni sérstakrar skáldsagnagreinar, sem er
enn fágætari en bóksagan eða smásagan. Það væri
út af fyrir sig skemmtilegt viðfangsefni að bera
tækni sögunnar saman við efnismeðferð einhverra
frægustu verka af sama tagi, t. d. Michael Kohlhaas
eftir Kleist. Eg hygg, að þá myndi koma í ljós, að
Hrafnkatla er, þegar á allt er litið, ein hin fullkomn-
asta stutta bóksaga (short novel), sem til er í heims-
bókmenntunum.
VI. NIÐURSTÖÐUR OG ÁLYKTANIR.
Niðurstöðurnar af þeim athugunum, sem gerðar
hafa verið hér að framan, má nú draga saman í stutt
mál.
A ð a 1 v i ðb u r ð i r n ir, sem Hrafnkatla
segir frá, hafa aldrei gerzt: hrakningur
Hrafnkels frá Aðalbóli, uppgangur hans á Hrafn-
kelsstöðum, endurheimt hins fyrra ríkis hans. Tvær
af aðalpersónum sögunnar, þeir Þjóstarssynir, hafa
ekki verið til. Ýmis önnur minni háttar atriði, sem
skipta þó talsverðu máli: faðerni Hrafnkels, upphaf
ríkis hans og nafnið á bústað hans, að vígsmálið (eft-
ir Einar hafi farið beint til alþingis o. s. frv. — reyn-
ast eftir samanburð við traustari heimildir að vera
ranghermd í sögunni. Önnur atriði, sem verður ekki
við komið að prófa eftir öðrum heimildum (víg Ein-
ars og Eyvindar og það, sem yfirleitt er sagt frá þeim
frændum), eru svo nátengd hinu uppspunna efni, að
á þau verður ekki frekari trúnaður lagður. Enda