Rit Mógilsár - 2013, Qupperneq 13

Rit Mógilsár 27/2012 13

b) að aukinn vöxtur annars gróðurs í
kr ingum ábornu t i l rauna-
plönturnar hafi dregið úr frost-
hreyfingum í jarðvegi.
Áburðargjöf getur valdið þurrkstressi
í plöntum og þannig valdið afföllum
(Jacobs og Timmer 2005; Hreinn
Óskarsson 2010). Hættan á þessu
kemur einkum fram ef notaðir eru of
stórir áburðarskammtar af auð-
leystum áburði eða ef miklir þurrkar
koma í kjölfar áburðargjafarinnar. Þá
verður saltstyrkur í kringum rætur of
mikill og þær ná ekki að taka upp
vatn (Hreinn Óskarsson 2010). Þetta
er talið skýra neikvæð áhrif af
áburðargjöfinni í jólatrjáatilraun Else
Möller (2010), en þar kannaði hún
áhrif áburðargjafar á ýmsar tegundir
við gróðursetningu. Stafafura var
viðkvæmust fyrir þessum áhrifum,
blágreni og rauðgreni þoldu þau
betur en þessar tegundir sýndu samt
besta lifun í óábornu landi. Afföllin
voru tengd áðurnefndum saltáhrifum
og miklum þurrkum sem voru á
Vesturlandi sumarið 2009.
Einnig má geta niðurstaðna nýlegs
meistaraverkefnis Rakelar J. Jóns-
dóttur (2011) þar sem lifun hjá
sitkabastarði var skoðuð á graslendi
í Skagafirði og mólendi í Eyjafirði. Í
Eyjafirði var lifun óáborna plantna
marktækt verri en þeirra sem fengu
áburð en í Skagafirði var ekki
marktækur munur á lifun. Í
Eyjafirðinum höfðu lirfur rana-
bjöllunnar minni áhrif á þær plöntur
sem borið var á við gróðursetningu
og útskýrði það að mestu muninn á
lifun milli meðferða. Slík jákvæð
áburðaráhrif á ranabjölluskemmdir
komu ekki fram í tilraun Hreins
Óskarssonar (2006) í Mosfelli og
Haukadal eins og áður segir.
Í annarri nýlegri rannsókn, þar sem
áburðargjöf við haustgróðursetningu
á Skagafirði og Eyjafirði var tekin út,
hafði áburðargjöf jákvæð áhrif á
lifun lerkis en hafði engin áhrif á
lifun stafafuru og birkis. (Bergsveinn
Þórsson o.fl. 2011). Ástæður verri
lifunar í óábornu lerki voru ekki að
fullu skýrðar en þó var nokkuð um
ranabjölluskemmdir á tilrauna-
svæðinu í Eyjafirði sem gæti verið
hluti af skýringunni.
Að framantöldu er ljóst að ýmsir
þættir hafa áhrif á niðurstöður
áburðartilrauna. Þar má telja frost-
lyftingu, vöxt annars gróðurs í
k r ingum t i l r aunap lön tu rnar ,
skemmdir af völdum ranabjöllulirfa,
snjóalög, mismunandi svörun við
áburðargjöf milli tegunda, mis-
munandi landgerðir, tegund áburðar
(auðleystur/seinleystur) og veðurfar,
svo eitthvað sé nefnt. Ástæður þess
að áburðargjöfin bætti ekki lifun í
þessari tilraun má því væntanlega
skýra með því að frostlyfting var
ekki til staðar, ranabjalla ekki
teljandi vandamál á tilrauna-
svæðunum, auk þess sem þurrkar
voru nokkuð miklir eftir áburðar-
gjöfina, sem gæti hafa unnið á móti
jákvæðum áhrifum áburðargjafar.
Áhrif áburðargjafar við gróður-
setningu á vöxt skógarplantna
Áburðargjöf jók í flestum tilfellum
hæð skógarplantna, eða í 23
tilfellum af 40 var hæð marktækt
hærri en viðmiðs. Þetta er í góðu
samræmi við niðurstöður flestra
tilrauna sem gerðar hafa verið með
áburðargjöf eftir gróðursetningu.
(Jón Guðmundsson, 1995, Hreinn
Óskarsson, o.fl.2006, Rakel J.
Jónsdóttir 2011, Hreinn Óskarsson
og Sigríður Júlía Brynleifsdóttir
2009). Í 15 af 40 tilfellum var hins
vegar ekki marktækur munur milli
hæðar áburðarmeðferða og viðmiðs.
Í tveimur tilfellum af 40 hafði
áburðargjöf neikvæð áhrif á hæð, en
það var hjá lerki á Norðurlandi.
Neikvæð áhrif af áburðargjöf á vöxt