Rit Mógilsár - 2014, Blaðsíða 8

8 Rit Mógilsár 31/2014
þessu mótmælt á þeim forsendum að
meðferð vegna mats á umhverfisáhrifum og
framkvæmdaleyfis myndi auka kostnað við
skógrækt, af því að aukið skrifræði dregur úr
áhuga á þátttöku og af því að vald er fært
á hendur aðila með takmarkaða þekkingu á
skógrækt. Baráttan var hins vegar ekki af því
að skógræktaraðilar hefðu neitt á móti góðu
skipulagi. Gott skipulag er forsenda þess að
ná árangri í skógrækt og að skógrækt sé í
sátt við umhverfi og samfélag. Engin sönnun
er þó fyrir því að aukin aðkoma Skipulags-
stofnunar og sveitarfélaga að ákvörðunum
tryggi gott skipulag skógræktar.
Nú er staðan sú að skógrækt á 200 ha
svæðum eða stærri og á verndarsvæðum
er háð tilkynningu til Skipulagsstofnunar
vegna mats á umhverfisáhrifum og um leið
framkvæmdaleyfi viðkomandi sveitarfélags.
Sveitarfélög geta auk þess sett ákvæði í aðal-
skipulagsáætlanir sínar um að öll skógrækt
skuli vera framkvæmdaleyfisskyld (sbr. skipu-
lagsreglugerð nr. 90/2013). Með breytingum
á lögum um mat á umhverfisáhrifum sem
liggja fyrir Alþingi þegar þetta er skrifað
verður öll skógrækt á nýjum svæðum fram-
kvæmdaleyfisskyld eða tilkynningarskyld
vegna mats á umhverfisáhrifum (Alþingi
2014).
Þar með eykst skrifræði og með því
kostnaður skógræktenda. Þar með aukast
völd bæði Skipulagsstofnunar og sveitar-
félaga yfir skógrækt. Nýju lögin um mat
á umhverfisáhrifum þrýsta verulega á
um að valdið verði hjá sveitarfélögum.
Flestar skógræktarframkvæmdir verða ekki
tilkynningar skyldar til Skipulagsstofnunar
vegna mats á umhverfisáhrifum svo fremi
þær séu á svæðum sem eru skráð sem
skógræktarsvæði skv. aðalskipulagsáætlun
sveitarfélags, sem þýðir að þau hafi fengið
framkvæmdaleyfi. Líklegt er því að fram-
kvæmdaleyfi sveitarfélags verði hin almenna
regla. Að svo stöddu eru fæst sveitarfélög
landsins í stakk búin til að veita framkvæmda-
leyfi til skógræktar, enda hafa þau ekki sóst
eftir því valdi.
Framkvæmdaleyfi
Hinn stjórnsýslulegi vandi er sá að sá sem
sækir um framkvæmdaleyfi þarf að vita að
hverju hann gengur. Hann þarf ekki aðeins
að vita hvaða gögnum hann þurfi að skila
heldur einnig á hvaða forsendum þau verði
metin. Það gengur ekki að einkaskoðanir
sveitarstjórnarmanna ráði því hvort einstak-
lingur fær að rækta skóg á sínu landi. Því nægir
ekki að í aðalskipulagi skuli einungis kveðið á
um að skógrækt skuli háð framkvæmdaleyfi.
Forsendur framkvæmdaleyfis þurfa að vera
skráðar og öllum opnar. Þær verða m.ö.o.
að koma skýrt fram í aðalskipulagi sveitar-
félagsins. Flest sveitarfélög hafa þó ekki sett
sér neina sérstaka eigin stefnu um skógrækt
og sú stefna sem þau kunna að setja sér
verður að samræmast stefnu ríkisins, lögum
og stjórnarskrá lýðveldisins. Sveitarfélög hafa
m.ö.o. ekki frjálsar hendur með það hvaða
stefnu þau setja sér í skógræktarmálum og
um leið hvaða forsendur þau setja sér um
útgáfu framkvæmdaleyfis.

Í því stjórnsýslulega umhverfi sem nú er
að ryðja sér til rúms, þar sem megin reglan
verður sú að framkvæmdaleyfi sveitarfélags
þurfi fyrir skógrækt á nýjum svæðum, er
mikilvægt að sveitarfélög komi sér upp
skýrum, opinberum forsendum fyrir veitingu