Rit Mógilsár - 2014, Blaðsíða 30

30 Rit Mógilsár 31/2014
skógræktarsvæðum innan landbúnaðar-
svæða. Hafa þarf í huga að landbúnaðar svæði
eru margbreytileg.
Aðalskipulög sveitarfélaga eru að jafnaði í
mælikvarða 1:100.000, sem er ekki nákvæmur
mælikvarði. Til að afmarka landnýtingu
þarf mælikvarðinn að vera nákvæmari,
t.d. 1:10.000, en í þeim kvarða er hægt að
gera sér grein fyrir íbúðarbyggð, skógrækt,
votlendissvæðum og landbúnaði. Ef rýnt
er í aðalskipulag Borgarbyggðar kemur í
ljós að ekki er nægilega gott samræmi í
landnýtingar stefnu sveitarfélagsins sem
fram kemur í aðskipulagsskýrslunni og á
skipulagsuppdrættinum. Á Hvanneyri ke-
mur t.d. fram að ný íbúðarbyggð er sett
í votlendis svæði og landeigandi (ríkið)
hefur gert samning við Vesturlandsskóga um
nytjaskógrækt í votlendi.
Að lokum
Aðalskipulag gengur út á stefnumörkun
til tuga ára, en vert er að hugleiða að það
tekur aðeins fáeina mánuði að breyta aðal-
skipulagi. Þeir sem stunda skógrækt hugsa
í 40-100 árum. Nýjar áherslur í landnýtingu
munu koma fram. Sífellt fleiri landeigendur
kjósa að nýta land sitt til skógræktar og því er
nauðsynlegt að marka stefnu í beitarstýringu
í sveitarfélögunum. Sauðfjárbeit og skógrækt
fer í flestum tilfellum illa saman, sérstaklega
þegar skógurinn er ungur (Bjarni D. Sigurðs-
son, 2013). Sveitarstjórnir þurfa að hugleiða
hvernig móta eigi stefnu og koma á móts við
landeigendur sem stunda eða hafa áform um
að hafa skógrækt að atvinnu. Að mínu mati
þarf að meta landfræðilegar aðstæður, hvort
hægt er að girða afréttinn frá heimahögum
og einungis beita sauðfé í afgirtum hólfum
eða á afrétti. Kostnaður við að girða afréttinn
frá heimahögum í Borgarbyggð hefur ekki
verið metinn, en ætla má að framkvæmdirnar
myndu kosta tugi milljóna króna.
Undanfarin ár hefur frítími fólks lengst og
þörf fyrir afþreyingu aukist. Skógar eru vett-
vangur frístunda ótal margra, þörfin og
kröfur til útivistarskóga sem og nytjaskóga
munu aukast mikið.
Á næsta kjörtímabili sveitarstjórnar Borgar-
byggðar 2014-2018 er nauðsynlegt að
lagfæra þá þætti aðalskipulagsins sem eru á
skjön við stefnu þess og alþjóðlegar skuld-
bindingar ríkisins.
Skammsýni í skipulagsmálum hefur lengi
tíðkast og stundum er rokið af stað með háleit
markmið án þess að hugleiða endanlega út-
komu. Það er nokkuð ljóst að ágreiningur
um mismunandi landnýtingu mun halda
áfram, enda er það hluti af skipulagstækinu
að leysa úr ágreiningi. Landnotkun þarf að
vera ábyrg.