Rit Mógilsár - 2014, Blaðsíða 28

28 Rit Mógilsár 31/2014
Vesturlands (Aðalskipulag Borgarbyggðar
2010-2022).
Þekja náttúrulegra birkiskóga og -kjarrs í
Borgar byggð er mörg þúsund hektarar og
lögð er áhersla á að þessi vistkerfi verði fyrir
sem minnstri röskun. Gert er ráð fyrir í aðal-
skipulagi Borgarbyggðar að innan náttúru-
legra birkiskóga og -kjarrs sé einungis heimilt
að gróðursetja trjáplöntur sem tilheyra
íslenskri flóru. Óheimilt er með öllu að ryðja
náttúrulegan birkiskóg án þess að fyrir liggi
deiliskipulag að viðkomandi framkvæmd.
Birkiskógarnir í Húsafelli, Grábrókarhrauni í
Norðurárdal og í hraununum við Haffjarðará
eru rómaðir fyrir náttúrufegurð. Landi til
sumar húsabyggðar er oft valinn staður þar
sem er að finna birkiskóg og hraun. Víða innan
sveitarfélagsins hefur hrauni og kjarri verið
raskað í tengslum við uppbyggingu sumar-
húsa. Um 1.300 bústaðir og 1.100 skipu-
lagðar lóðir eru í Borgarbyggð, samtals 6.000
hektarar (Aðalskipulag Borgarbyggðar 2010-
2022). Samkvæmt 37. gr. laga nr. 44/1999
um náttúruvernd er kveðið á um sérstaka
vernd jarðmyndana og vistkerfa og í 39. gr.
sömu laga er kveðið á um vernd skóga og
annarra gróðursamfélaga. Því miður hefur
átt sér stað röskun á birkiskógum og jarð-
myndunum innan marka Borgarbyggðar
þrátt fyrir háleit markmið.
Fjörutíu ára markmið í lögum um
landshluta bundin skógræktarverkefni (nr.
95/2006) miðar við að a.m.k. 5% láglendis
Íslands neðan 400 m h.y.s. verði skógi vaxin.
Heildar flatarmál skógræktaráætlana Vestur-
landsskóga í Borgarbyggð er 4.760 ha eða
um 1,6% af landsvæði neðan 400 m h.y.s
(Aðalskipulag Borgarbyggðar 2010-2022).
Mikilvægt er að skógrækt sé vel skipulögð
og í samræmi við lög um náttúruvernd
og aðrar skuldbindingar sem Íslendingar
hafa samþykkt, t.d. rammasamninginn um
verndun líffræðilegrar fjölbreytni (Stjórnar-
tíðindi C 17/1993). Í því sambandi þarf að
taka sérstakt tillit til náttúruverndarsvæða
og tryggja að þar sem verið er að endur-
heimta upprunaleg vistkerfi sé það aðeins
gert með innlendum tegundum, t.d. birki,
reyni, blæösp og víðitegundum. Samkvæmt
aðalskipulagi Borgarbyggðar er heimilt að
nota útlendar plöntutegundir sem skráðar
eru í svokölluðum B-lista umhverfisráðherra,
sem er listi til ræktunar hér á landi með þeim
skilyrðum og í samræmi við leiðbeinandi
reglur um ræktun og dreifingu þeirra, nema
á eftirfarandi stöðum:
1. Friðlýstum svæðum.
2. Á landslagsgerðum er njóta sérstakrar
verndar.
3. Á landsvæði ofan 300 metra hæðar yfir
sjávarmáli. Með þessari hæðarviðmiðun
er gengið lengra en í lögum um
lands hlutabundin skógræktarverkefni
(nr. 95/2006) segir til um.
Í Borgarbyggð er nytjaskógrækt óheimil
nær bökkum árfarvega, vatna og sjávarsíðu
en 30 metra (Aðalskipulag Borgar byggðar
2010-2022). Eins og skógræktarfólki er
kunnugt þá þarf oft að nota vélknúin
ökutæki við grisjun nytjaskóga og því var
ákveðið að setja 30 metra markalínu til að
verja náttúrulegan gróður við vatnsbakka
og fjölbreytt landslag við ár, vötn og
strandlengju. Einnig er mikilvægt að tryggja
aðgengi almennings með fram vatnsbakka.
Tekið skal fram að Borgarbyggð hefur engin