Rit Mógilsár - 2014, Blaðsíða 11

Rit Mógilsár 31/2014 11
er best fyrir sveitarfélög að stuðla að endur-
heimt og útbreiðslu birkiskóga? Ættu fleiri
sveitarfélög að setja sér sérstaka stefnu um
skógrækt og loftslagsmál?
Ef stefnan í landnotkun stuðlar ekki að sjálf-
bærri landnýtingu, þarf að skilgreina aðgerðir
sem geta falist í leiðbeiningum og fræðslu,
sem er yfirleitt besta aðgerðin til lengri tíma,
hvatningu, t.d. með styrkjum eða fjárhags-
legum stuðningi, setningu viðmiða um hvað
teljist sjálfbær nýting, t.d. leiðbeiningar um
bestu vinnubrögðin og síðast, og jafnframt
kannski síst, setningu á reglum.
Starfshópur um landnotkun í
dreifbýli og sjálfbæra landnýtingu
Ráðherra hefur skipað starfshóp sem hefur
það hlutverk að vinna faglegan grunn fyrir
landsskipulagsstefnu varðandi landnotkun
í dreifbýli, sem verði leiðarljós fyrir sveitar félög
um landnotkun og sjálfbæra land nýtingu í
skipulagsáætlunum þeirra. Vinna hópsins
felst í því að taka saman yfirlit með fyrir-
liggjandi grunnupplýsingum um landkosti
á Íslandi og yfirlit um þróun landnotkunar í
dreifbýli síðustu 10 ár. Hann á að draga saman
yfirlit um þær áætlanir og áform sem liggja
fyrir varðandi landnotkun í dreifbýli, leggja
mat á líklega þróun landnotkunar næstu
ár og meta hvort og þá með hvaða hætti
þessar áætlanir og áform skarast. Einnig
á hópurinn að gera grein fyrir því hvernig
leggja megi mat á sjálfbærni landnýtingar
fyrir mismunandi landnotkun. Í þessum
hópi eiga sæti fulltrúar úr umhverfis-
og auðlindaráðuneytinu, atvinnuvega- og
nýsköpunarráðuneytinu, Skipulagsstofnun
og Sambandi íslenskra sveitarfélaga.
Hópurinn hefur í störfum sínum lagt
megináherslu á að draga fram þau atriði
sem helst brenna á hagsmunaaðilum, stofn-
unum og sveitarfélögum varðandi skipulag
landnotkunar. Auk þess hefur hópurinn tínt
til skýrslur, niðurstöður og tillögur ýmissa
starfs hópa sem skipaðir hafa verið af stjórn-
völdum. Dæmi um það eru tillögur starfs-
hóps um varðveislu ræktanlegs lands frá
árinu 2010, starfshópur um beitarstjórnun
og sjálfbæra landnýtingu frá árinu 2013,
tillögur um aukna útbreiðslu birkiskóga,
Hvítbjörk, árið 2012 og skýrsla um mörkun
langtíma stefnu íslenskrar nytjaskógræktar
í samræmi við lög um landshluta-
verkefni í skógrækt (unnin af svokallaðri
Jóns Birgis nefnd). Þetta hefur verið
dregið saman í áfangaskýrslu til ráðherra.
Þessari áfangaskýrslu er einnig ætlað
að vera stuðningsefni við gerð tillögu að
landsskipulagsstefnu, umhverfismat og gerð
sviðsmynda.
Samantekt
Þróunin er sú að skógrækt er í vaxandi mæli
til umfjöllunar í skipulagi sveitarfélaga. Sú
umfjöllun er mjög mismunandi og getur það
helgast af aðstæðum, umfangi skógræktar
á viðkomandi svæðum eða ýmsum öðrum
sjónarmiðum. Landsskipulagsstefna á að vera
leiðarljós fyrir sveitarfélögin, m.a. varðandi
skógrækt, og gerð hennar er ferli sem felur
í sér samræðu og samráð. Það er hægt að
nýta til að koma á framfæri sjónarmiðum og
líka til að hlusta.
Starfshópur um landnotkun og sjálfbæra
landnýtingu í dreifbýli vinnur að faglegum
grunni sem umfjöllun um það viðfangsefni
á að byggja á í tillögugerð fyrir landsskipu-