Rit Mógilsár - 2014, Blaðsíða 45

Rit Mógilsár 31/2014 45
mennt un á hæfniþrepi 2 (sbr. sérhæfðir
aðstoðarmenn í ýmsum störfum) og sam-
mæltust menn um að starfsheiti þessa
alhliða skógarstarfsmanns ætti að vera
skógar maður. Nám til skógarmanns væri
hægt að byggja á áföngum úr Grænni
skógum og skógtæknanámi á Reykjum, auk
verklegrar þjálfunar á vinnustað.
Aðsókn í skógræktarnám
Þegar allir þessir námsmöguleikar eru hafðir
í huga, ásamt þeirri staðreynd að skógar
landsins eru loksins farnir að skila tekjum,
þá skyldi maður ætla að fólk flykktist í
skógræktar nám sem aldrei fyrr. Því miður
er það ekki svo. Einhverra hluta vegna er
nýliðun í skógrækt fyrst og fremst meðal
háskólamenntaðra skógfræðinga sem er afar
sérstakt. Vissulega er mikilvægt að mennta
fólk til akademískra vinnubragða í skógrækt
sem og í öðrum greinum en það má ekki
gleymast að í skógana þarf líka fólk með
viðeigandi menntun, kunnáttu og færni
til að meðhöndla afurðir skógarins með
þeim hætti að þær skili viðunandi gæðum
og arði. Lýsa mætti þessari stöðu með
heimasmíðuðu orðatiltæki: Of margir
skipstjórar, of fáir hásetar.
Hvers vegna er þessi staða uppi? Eru störf í
skógi ekki lokkandi fyrir ungt fólk? Er allt ungt
fólk að mennta sig til þægilegrar innivinnu?
Vilja skógareigendur bara fá til sín ófaglært
og þar með ódýrara vinnuafl til vinnu í
skógunum?
Staða og framtíð skógræktar
sem atvinnugreinar
Nokkrar skýringar geta verið á þessari stöðu.
Undanfarin ár hafa fjárframlög til skógræktar
verið skorin hressilega niður en umfang
verkefna í skógunum vaxið á sama tíma. Við
þessar aðstæður þarf að reyna að framkvæma
sem mest fyrir fjármagnið og freistandi að
fá til sín ódýra erlenda sjálfboðaliða sem
vinna baki brotnu í stuttan tíma og fara svo
heim til sín aftur. Skógareigendur freistast til
að taka lágum tilboðum í grisjun í skóganna
og oft gengur það ágætlega en til eru dæmi
um skógarreiti sem eru hreinlega ónýtir eftir
óvönduð vinnubrögð vegna vankunnáttu
þeirra sem tóku að sér grisjunarverkefnin.
Annan lykilþátt í þessari stöðu tel ég vera
að ungt fólk fær ekki tækifæri til að kynnast
störfum í skógrækt fyrr en það hefur mótað
sér skoðun um framtíðarmenntun sína. Hér
áður fyrr fengu unglingar að vinna í skógum
við margvísleg verkefni og margir af okkar
fremstu sérfræðingum í skógrækt tóku sín
fyrstu skógræktarskref snemma á unglings-
árum. Við það kviknaði áhugi sem varð til
þess að þetta fólk ákvað að fjárfesta í framtíð
sinni innan skógræktar. Í dag fá unglingar
sjaldnast vinnu við skógræktarstörf fyrr en
í fyrsta lagi um 18 ára aldurinn. Átján ára
gamall unglingur er hins vegar oftast búinn
að velja sér námsfarveg í framhaldsskóla og
langt kominn með að móta framtíð sína,
meðvitað eða ómeðvitað. Þar fyrir utan eru
það sárafáir unglingar sem yfir höfuð fá vinnu
við alvöru störf í skógrækt. Mörg sveitar-
félög bjóða upp á svokallaða vinnuskóla fyrir
yngri unglinga og svo bæjarvinnu fyrir eldri
unglinga. Þau störf sem unglingarnir vinna
eru viðhalds- og umhirðustörf í garðyrkju
og stundum í útmörk sveitarfélaga, störf
sem eru sjaldnast til þess fallin að kveikja
brennandi áhuga á faginu og gefa ekki