Rit Mógilsár - 2014, Blaðsíða 47

Rit Mógilsár 31/2014 47
Yndisgróður:
Áfangaskýrsla fyrir árin 2007-2013
Inngangur
Verkefnið Yndisgróður hefur verið starfrækt
síðan 1. júlí 2007 með styrk frá Framleiðni-
sjóði landbúnaðarins, landbúnaðarráðu-
neytinu og norðurslóðaráætlun Evrópusam-
bandsins, en síðan 1. júlí 2012 hefur verkefnið
ekki notið sérstakra styrkveitinga. Á þessum
rúmlega sex árum hefur verkefnið verið
unnið í samræmi við verkáætlun sem gerð
var í upphafi. Gerð hefur verið ársskýrsla á
hverju ári og má nálgast þær á heimasíðu
verkefnisins (http://yndisgrodur.lbhi.is/).
Markmið
Markmið verkefnis var frá upphafi að finna
bestu hentugu garð- og landslagsplöntur
sem völ er á fyrir íslenskar aðstæður og
miðla upplýsingum um þær.
Markmiði verkefnisins var skipt niður í fimm
undirmarkmið:
1. Skilgreina og afmarka þann efnivið sem
vinna skal með og flokka mikilvægar teg-
undir út frá notagildi.
2. Skrásetja yrki og kvæmi valinna tegunda
sem ræktaðar eru með góðum árangri
hérlendis og lýsa mikilvægum eigin-
leikum.
3. Safna helstu yrkjum og kvæmum trjáa
og runna í klónasafn á Reykjum til varð-
veislu og síðari rannsókna.
4. Gera rannsóknir á skilgreindum yrkjum
mikilvægra tegunda og leggja grunn að
úrvalsplönturannsóknum.
5. Koma á tengslum milli rannsóknaraðila,
hagsmunaaðila og almennings og miðla
upplýsingum til þeirra.
Niðurstöður
Skráning: Gerður hefur verið sérhannaður
gagnagrunnur þar sem 726 yrki af um 180
tegundum trjáa og runna hafa verið skráð. Í
gagnagrunninn eru skráðar upplýsingar um
harðgeri, ræktunar- og notkunarmöguleika
yrkja, auk upplýsinga um uppruna þeirra og
staðsetningu í plöntusöfnum.
Klónasöfn, tilrauna- og sýnigarðar:
Á árunum 2007-2012 hafa verið stofnuð sex
klónasöfn, tilrauna- og sýnisgarðar á vegum
Yndisgróðurs, svokallaðir Yndisgarðar. Þeir
innihalda yfir 500 yrki af um 150 tegundum,
í heildina um 3.600 plöntur. Yndisgarðar hafa
þríþættan tilgang:
1. Að vera klónasöfn til varðveislu yrkja
garðplantna.
2. Að vera tilraunareitir fyrir samanburðar-
rannsóknir.
3. Að vera sýnireitir fyrir fagfólk og almenn-
ing.
Við val á stöðum var haft í huga að tilrauna-
reitir gæfu sem besta mynd af mismunandi
veðurfarsskilyrðum á Íslandi og að staðirnir
endurspegluðu mikilvæg markaðssvæði
fyrir garð- og landslagsplöntur. Á heima-
síðu verkefnisins má nálgast upplýsingar um
garðana, yrkislista og teikningu.
Framkvæmd og kostnaður við gerð garðanna
skiptist á milli Yndisgróðurs og samstarfs-
aðila. Yndisgróður sá um vinnu og bar
kostnað við skipulag, yfirverkstjórn og öflun
plantna, sem nær allar voru gefnar sem
styrkur við verkefnið frá garðplöntustöð-
vum í Félagi garðplöntuframleiðenda og
Ræktunarstöð Reykjavíkurborgar. Viðkom-
andi sveitarfélög sáu um framkvæmd og
Samson Bjarnar Harðarson
Landbúnaðarháskóla Íslands
samson@lbhi.is