Þjóðmál - 01.06.2016, Blaðsíða 48

20 - t ö S T II I) A <; V H 20. AGÚST 199 9
LÍFIÐ í LANDINU
Alit er í heiminum
hverfult, orti Jónas Hall-
grímsson, og það höfum
við ra-kilega fcngið að
reyna undnnfarin ár. Sú
var tfðin að hér voru f
veröldinni tvö stórveldi
alheimskommúnismans,
Rússland og Kfna, og
ógnuðu ekki aðeins
Vesturlöndum, heldur
einnig hvort öðru, svo
að ófriðvænlegt virtist
stundum mcð afbrigð-
um. Scm betur fer gcngu stórveldi al-
heimskommúnismans þó aldrei al-
mcnnilega hvort á hóim við annað; tii
þess var andstæðingurinn of öflugur. En
f áróðursstrfði hinna múttugu stórvelda
var ýmsum brögðum beitt. Rússar komu
sér upp þcim sið að þegar þeir töldu sig
þurfa að gagnrýna Kínvcrja, án þess þó
að styggja um of hina voldugu nágranna
sína, þá skömmuðu þeir Albaniu, sem
heita xnátti lepprfki Kfnvcrja i Evrópu.
Og Kínvcrjar \ildu heldur ckki hætta á
of opinskáar deilur við Rússa og
skömmuðu þcss vegna Búlgaríu eða
Tékkóslóvakíti þcgar þcir mcintu Rúss-
land. Þetta allt saman urðu menn brátt
lciknir f að ráða f og með þessu móti
varð togstreita stórvcldanna sýnileg, án
þess að vcrða um of hættuleg. Því hvcr
vill styggja Kína cf dugar að skamma Al-
baníu, eða lá Rússland upp á móti sér
ef hægt er að láta sitja við að skamma
Búlgarfu? En nú er hún Snorra-
búð stckkur, orti Jónas líka, og stórveldi
alheimskommúnismans ekki svipur hjá
sjón. Menn reyna að vísu enn með flest-
um ráðum að komast hjá því að styggja
Kínverja, cn fyrir hinu mikla stórveldt
Rússa cr svo komið að enginn óttast
það lcngur. Menn þurfa ekki lengur að
skamma Búigaríu ef þeir meina Rúss-
land. Og reyndar er Rússland nú komið
f óvænt hlutverk, eða hvernig á annars
að skýra það að forsætisráðherrann í
UMBUÐA-
LAUST
Með dykjjum á HólaMtfð
fæ/di Dnvið Oddsson
.kjaftasógur upp á
hápótítfskt plan, og haiui
verður að ským sitt mái
frekar. Maður talarekki
undir rós með svona
voldugum þymum og skilur
okkur svo eftir í fausu loftt
Undir Rós
lllugi Jökulsson flutti pistil í Ríkisútvarpinu um Hólaræðu Davíðs. Pistillinn birtist síðan í Degi með stórri mynd afJóni Úiafs-
syni. Lesendur áttu að komast að þeirri niðurstöðu að Davíð hafí verið að fjaiia um Jón Ólafsson í ræðu sinni.
Illugi Jökulsson tók þegar upp þennan
hluta ræðu Davíðs á Hólum og flutti pistil í
Ríkisútvarpinu 19. ágúst. Daginn eftir birtist
pistillinn í Degi með stórri mynd af Jóni
Ólafssyni. Lesendur áttu að komast að þeirri
niðurstöðu að Davíð hafi verið að fjalla um Jón
Ólafsson í ræðu sinni. Fleiri en lllugi gerðu því
skóna að Davíð hefði með ummælum sínum
um rússneska eiturlyfjabaróna verið að vísa
til Jóns Ólafssonar. Davíð var spurður um
þetta í áðurnefndu viðtali við Morgunblaðið
23. september og þó að hann hafnaði öllum
slíkum ásökunum, mátti merkja að hann
hafði lítið álit á Jóni Ólafssyni.
Engum blöðum er um það að fletta að
salan til Orca ýtti undirtortryggni Davíðs
í garð umsvifamikilla kaupsýslumanna
en einnig er Ijóst að vantraust gagnvart
stórfyrirtækjum og forráðamönnum þeirra
var alla tíð innbyggt í hans huga. Ótrú Davíðs
svipar mjög til skoðana Adams Smith sem
benti á að fólk„sem stundar sömu atvinnu-
grein, fer sjaldan hvert á annars fund, jafnvel
sér til skemmtunar og afþreyingar, svo að
samræður þess endi ekki í samsæri gegn
almenningi eða einhverju ráðabruggi um að
hækka verð".
Frjálslyndir hagfræðingar, sem harðast
hafa barist fýrirtakmörkuðum ríkisafskiptum
og auknu frelsi viðskiptalífsins, hafa lengi
varað við innri hættu sem fólgin er í kapítal-
ismanum. í kvöldverðarboði Verslunarráðs
Islands árið 1984 var Milton Friedman,
nóbelsverðlaunahafi í hagfræði, spurður
um hvað væri kapítalismanum hættulegast.
Nóbelsverðlaunahafinn bað gestina að líta í
spegil.
Tortryggni Davíðs gagnvart viðskiptalífinu
46 ÞJÓÐMÁL sumarhefti 2016