Þjóðmál - 01.09.2018, Qupperneq 45

ÞJÓÐMÁL Haust 2018 43
„Ég vil þó taka fram að við eigum eldri
kynslóðum þessa lands mikið að þakka,
fólkinu sem byggði upp landið. Kynslóðirnar
sem á undan komu skiluðu af sér mun betra
samfélagi en þær tóku við. Það er sá grunnur
sem við stöndum á. Án framlags eldri
kynslóðar innar og þeirrar sem þar kom á
undan til stjórnmálalegs­ og efnahagslegs
sjálfstæðis værum við enn eflaust meðal
fátækustu ríkja Evrópu. En ég er hér til dæmis
að vísa til þess að stundum tala menn með
miklum stóryrðum um að ríkisstjórnin hafi
engan skilning á gangverki vinnumarkaðsins
og stjórnmálamenn nútímans viti ekki hvað
þarf til, til þess að ná saman við vinnu­
markaðinn. En bíðum nú við, hvernig gengu
samskiptin á milli ríkisvaldsins og vinnu­
markaðarins frá 1970 fram til 1990?
Verðbólgan þá var að jafnaði vel yfir 20%
á hverju ári. Á því tímabili og reyndar síðar
voru gefin út lífeyrisréttindi sem í ljós kom að
engin innistæða var fyrir.“
Þannig segir Bjarni að ófjármagnaðar lífeyris ­
skuldbindingar fortíðar séu reikningur
á þá sem nú eru á vinnumarkaði og
framtíðarkynslóðir þessa lands.
„Við höfum varið milljarðatugum á undan­
förnum árum til að auka stuðning við þá sem
ekki náðu að byggja upp fullnægjandi lífeyris­
rétt á starfsævinni. Mér finnst við geta verið
stolt af því. Við erum líka að gera ráðstafanir til
að geta staðið við eldri ófjármagnaðar lífeyris­
skuldbindingar,“ segir Bjarni.
„Tvennt stendur upp úr í því. A­deild LSR sem
við teljum okkur nú hafa fullfjármagnað,
síðast með á annað hundrað milljarða inn­
borgun á skuldbindinguna. B­deildin er hins
vegar miklu stærra vandamál og verður ekki
leyst í bráð. Við greiðum nú sjö milljarða á
ári inn á það rúmlega tæplega 700 milljarða
gat sem er í fjármögnun á skuldbindingum
sjóðsins og munum þurfa að gera það í það
minnsta kosti 40 ár í viðbót. Ófullnægjandi
lífeyrir veldur miklum þrýstingi á stjórn­
málamenn dagsins í dag. Um þetta snýst
umræðan um stöðu eldri borgara. Of stórir
hópar eiga erfitt með að ná endum saman.
En við höfum gert mikið á skömmum tíma
og við viljum gera enn betur. Þetta stóra
samhengi hlutanna finnst mér stundum
gleymast. Það er stundum eins og ákveðið
kynslóðabil valdi því að við sjáum hlutina
ekki í sama ljósi. Við sem erum í dag á vinnu­
markaði erum ekki að velta þessum
vanda á undan okkur. Ætlumst ekki til að
framtíðarkynslóðir standi undir réttindum
okkar. Í dag rekum við hallalausan ríkissjóð,
leggjum til hliðar fyrir framtíðarskuld­
bindingum, verðbólga hefur verið í lágmarki
og skuldabyrði ríkissjóðs er orðin viðráðanleg.
Kaupmáttur hefur vaxið um 25% á fjórum
árum. Þetta hefði maður haldið að hjálpaði
til við að auka nokkuð bjartsýni og jákvæðni í
samfélaginu.“
„Við þurfum að vera duglegri að nýta allar þessar nýju samskiptaleiðir sem
standa okkur til boða og hafa gjörbreyst á skömmum tíma. Flokkurinn þarf að
laga sig að miklu meiri hraða í samskiptum en áður tíðkaðist.”