Þjóðmál - 01.09.2018, Síða 66

64 ÞJÓÐMÁL Haust 2018
Ófullnægjandi löggjöf frá fyrsta degi
Gildandi lög nr. 74/2012 um veiðigjald voru
sett af ríkisstjórn Jóhönnu og Steingríms.
Fljótlega eftir setningu laganna var komist að
því að lögin voru ófullnægjandi sem grund­
völlur fyrir skattlagningu og komu því þau
aldrei almennilega til framkvæmda. Í stað
þess að beita reiknireglum laganna var því
veiðigjald ákveðið árlega með bráða birgða­
ákvæði sem var skeytt við lögin.
Síðan þá hefur löggjafinn lagst í lagfæringar
á lögunum, þær stærstu árið 2015 þegar
reiknireglum laganna var breytt með öllu.
Lögin eru því að ýmsu leyti pólitískur búta­
saumur og bera þess enn merki. Fyrirhugað
er að ráðherra muni leggja fram frumvarp á
yfirstandandi þingi um breytingu á lögum
um veiðigjald og hefur það þegar verið kynnt.
Fullyrða má með vissu að löggjafinn muni
taka veiðigjaldið til ítarlegrar umfjöllunar á
yfirstandandi þingi því að öllu óbreyttu munu
lög um veiðigjald renna út 31. desember 2018.
Án íhlutunar löggjafans verður því ekkert
veiðigjald á næsta ári. Eflaust þætti sumum
það fín niðurstaða en ólíklegt er að löggjafinn
muni leyfa þeirri stöðu að koma upp.
Líklegast mun hann nota tækifærið og
leggja fram frumvarp um endurskoðun á
lögunum,en nefnd þess efnis hefur verið að
störfum síðastliðna mánuði.
Þessi staða, að sífellt þurfi að breyta lögum um
veiðigjald og sníða vankanta af þeim, leiðir
trúlega af því að um einstaklega flókna skatt­
lagningu er að ræða, sem byggir á gífur legu
gagnamagni og útreikningi sem er umtalsvert
flóknari en gengur og gerist í útreikningi
skatta. Slík löggjöf er alltaf til þess fallin að
kalla á lagfæringar og breytingar, enda þarf
löggjöfin að taka mið af fólki og fyrirtækjum
sem falla ekki alltaf vel inn í form laganna.
Útreikningur hagnaðar byggir á
tveggja ára gömlum gögnum
Við útreikning á stofni veiðigjalds er byggt
á gögnum um hagnað fiskvinnslu­ og
fiskveiðifyrirtækja sem eru tæplega tveggja
ára gömul. Þannig var stofn veiðigjalds
fyrir fiskveiðiárið 2017/2018 reiknaður út
frá rekstrar upplýsingum í skýrslu Hagstofu
Íslands, Hagur veiða og vinnslu frá árinu 2015.
Grundvallarhugsun sú sem liggur að baki
gildandi lögum um veiðigjald er að veiði­
gjaldið taki mið af afkomu á fiskveiðum og í
fiskvinnslu. Gildandi aðferð sem er notuð nú
við útreikning á stofni veiðigjalds nær þessu
markmiði illa, vegna þess að útreikningur á
hagnaði aðila í greininni byggir á gögnum
sem kunna að vera úrelt miðað við aðstæður.
Til skýringar á þessu fyrirkomulagi vísast til
töflu hér neðar á síðunni.
jan. feb. mars apríl maí júní júlí ágúst sept. okt. nóv. des.
2015
2016
2017
2018 Þrep 3: Veiðigjald innheimt á þessu tímabili.
Þrep 1: Veiðigjaldsstofnar reiknaðir út frá hagnaði þessa tímabils.
Þrep 2: Veiðigj. á tegundir reiknað út frá gögnum þessa tímabils.
Tafla 1. Tímalína yfir hvernig veiðigjald er reiknað.
Við útreikning á stofni veiðigjalds er byggt á gögnum um hagnað fiskvinnslu­ og
fiskveiðifyrirtækja sem eru tæplega tveggja ára gömul.