Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2010, Blaðsíða 20

Múlaþing
Hefðarfrúr á gangi í Kaupmannahöfn með kjölturakka
í bandi. Teikning: Edda Oskarsdóttir.
ast gagnárás Dana. Magnús var afar róm-
sterkur og áður kom að næsta áhlaupi öskraði
hann á íslensku með ógnarröddu: „Nú fýrar
íslandsmann!“ Við þessi óvæntu hljóð litu
óvinasoldátarnir upp til að sjá hverju þetta
sætti. Dundu þá á þeim skotin og féllu þeir
unnvörpum og snerist stríðsgæfan Dönum í
vil þann daginn.
Hermt er að Magnús hafí þótt dugandi
hermaður og komist til nokkurra mannvirð-
inga. Kvaðst hann sjálfur að sögn hafa verið
valinn í lífvarðalið konungs ásamt með félaga
sínum Hans Evertssyni. Tengdu menn það
síðar viðurnefninu vaktari sem áður getur.
1 óeirðunum í Kaupmannahöfn þessi
árin segja menn að Magnús hafi af snarræði
bjargað kvenmanni sem kastaði sér út um
glugga er skotið var á borgina og kviknaði í
húsi hennar. Hún hét Dýrfínna Magnúsdóttir
ættuð úr Gullbringusýslu. Tókust með þeim
samvistir. Mun hún áður hafa búið hjá manni
sem stundaði hundarækt og sjálf fengist við
það starf eftir að hún tók saman við Magnús.
Þá var mikil tíska að hefðarfrúr og heimasætur
tækju kjölturakka sér til dægrastyttingar og
hefðu með sér i bandi hvert sem þær fóru.
Þennan sið vildi Magnús innleiða hér eftir
endurkomu til Islands. Hafði hann meðferðis
hvoipa í „lummunum“16 á ferðum sínum og
vildi gefa vinkonum sínum. Um hvolpana
orti hann m.a.:
Heitir Netta, hún er skvettu-tetur,
dóttir Perlu dyggðarík,
dávœn verður stofutík.
Af þessu fékk hann viðurnefnið Tíkar-
Mangi.17
Eftir heimkomuna bjó Magnús með Dýr-
finnu, fyrst í tvö ár í Stóru-Breiðuvíkurhjá-
leigu á Utsveit í Hólmasókn, en Guttormur
bróðir hans var þá prestur á Hólmum. Vorið
1818 flytjast þau í húsmennsku að Brekku-
gerðishúsum (Húsum) í Fljótsdal. Kastaðist
þar mjög í kekki milli þeirra skötuhjúa og slitu
þau samvistir vorið 1820. Var Dýrfinna upp
frá því á sveit og andaðist sem sýsluómagi af
„kolbrandi“ á Reyðarfirði árið 1835.18
Magnús var áfram á Húsum í Fljótsdal
næstu árin en vorið 1826 er hann kominn til
Vopnafjarðar og var með heimilisfesti þar í
kaupstaðnum þau 20 ár sem hann átti eftir
ólifað. Um tíma var hann til húsa hjá Nielsen
verslunarstjóra og þá talinn bágur á geði,
jafnvel hálfbrjálaður skv. húsvitjunarbókum.
Vorið 1834 tók Magnús, sem orðinn var 55 ára,
saman við fimmtuga ekkju sem hét Jóhanna
16 „Lumma“ hér eflaust dregið af dönskunni lomme, þ.e. vasi, en
sumir skilið svo að ætti við hvolpana.
17 Lífs- og œfisaga Magnúsar Pálssonar III. Eptir Jón Jónsson
lækni. BlandalV. Reykjavík 1928-1931, s. 38-39.
18 Eptir séra Einari prófasti á Hofi. Blanda IV. Reykjavík, s. 24.
18