Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2010, Qupperneq 27

Ingvar Gíslason
Byggðin sem hvarf
B emskuminningar
Faðir minn, Gísli Kristjánsson, skráði á
níræðisaldri endurminningaþætti, sem
enn liggja í handriti og hafa ekki birst á
prenti. Handrit þetta er rúmlega 162 vélritaðar
síður eins og hann gekk frá því. Minningar
Gísla eru um margt fróðlegar, merkilegar
þjóðlífslýsingar og skemmtilegar frásagnir af
mönnum og viðburðum. Er ekki ætlun mín
að orðlengja um það frekar að sinni. En ég
tel ekki óviðeigandi í upphafi minna eigin
endurminninga að vísa stuttlega til orða föður
míns í handriti hans að því er varðar val hans
á framtíðaraðsetri á Norðfirði.
Faðir minn var Mjófirðingur, fæddur 12.
des. 1893 og gerist sjómaður ungur að árum,
fyrst heima á Mjóafírði, síðar í Vestmanna-
eyjum margar vertíðir, en settist að segja má
alkominn aðáNesi íNorðfirðiréttfyrir 1920,
þá hálfþrítugur að aldri. Þar stundaði hann
sjómennsku, var háseti, vélstjóri og formaður
á norðfirskum bátum næstu ár.
Gísli fékk snemma áhuga á að eignast eigin
fískibát og vildi komast yfir góða aðstöðu til
útgerðar á Norðfirði. Honurn þótti þröngt
orðið um slíkt á Nesi og inn eftir Vík og
Strönd. Um þetta segir hann orðrétt: „Meöan
ég var úti á Nesi varð mér oft litið inneftir þar
sem jörð var græn og grösug og eiginlega
leitaði hugur minn þangað. Og þangað fór
ég og bjó þar 23 ár.“
Er ekki að orðlengja það að í Nausta-
hvammslandi eignaðist Gísli þá aðstöðu til
vélbátaútgerðar og saltfiskverkunar sem hann
stefndi að ásamt landi til þess sjálfsþurftarbú-
skapar sem hann vildi hafa. I elstu plöggum frá
„landnámi“ pabba er hann nefndur „útvegs-
bóndi“ og býli sitt kallaði hann á Bjargi.
Endurminning mín að þessu sinni tengist
vitaskuld bemskunni og æskunni á Bjargi og
því umhverfí sem næst var. Pabbi sá, eins og
við blasti fyrir á að giska 90 árum, að jörðin
var græn og grösug, að þar var rúmt urn fólk
og bjargræðislegt. Ætlun mín stendur nú til
þess að endurvekja eftir mætti líf og lit þessa
byggðahverfís, sem í mínum huga afmarkast
af Vindheimi innst og Skuld yst og minnast
fólksins eins og ég man það og mér verður
til þess hugsað. Hvað eina, sem missagt er
á þessum blöðum, „þá er skylt að hafa það
heldur, er sannara reynist“! Margir hafa lagst
á það með mér að rifja upp hið liðna. Þeim á
ég þakkarskuld að gjalda.
Aðkoma eftir 65 ár
Þótt liðin séu 65 ár, stendur mér enn fyrir
hugskotssjónum dagurinn og stundin síðla
25