Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2010, Qupperneq 33

Byggðin sem hvarf
slíkur völundur og laginn við vélar, tæki og
tól, að til hans var leitað sem viðgerðarmanns
og vélgæslumanns, því allt lék honum í þeirri
einu hendi sem hann átti heila. Oft var hann
hjálparhella föður míns sem viðgerðarmaður
og íhlaupamótoristi á Birninum. Sem við er
að búast þekkti ég Elíasarbörn mismikið, enda
aldursmunur mikill. Asmundur, Björgvin og
Einar fóru snemma að heiman, en voru alltaf í
nánum tengslum við foreldra sína og liðsinntu
þeim. Jónas var þjáður af flogaveiki og naut
sín ekki til fulls. En hann var vel gefmn maður,
listrænn og vann eins og heilsan leyfði. Hall-
dór Elíasson veiktist af berklum og dó ungur
á Kristneshæli. Annars voru þessi systkin
hraust og dugleg, eftirsótt til vinnu og vel
látin. Síðar mun ég minnast Sigríðar sem gift-
ist Þorsteini Jónssyni. Hún var önnur tveggja
systra í hópnum. Hin var Guðrún, Gunna
Elíasar, sem var aðeins eldri en ég og lang-
yngst barnanna. En næstyngstur var Guðjón.
Hann var að vísu 5 árum eldri en ég, en síðustu
sumur mín á Norðfírði, þegar ég var 17 og 18
ára, lágu leiðir okkar saman, bæði í vinnu og
frístundum. Við urðum mestu mátar og góðir
félagar þennan tíma. Síðar fluttist Guðjón til
Akureyrar, giftist þar og vann þar alla ævi úr
því. A Akureyri vorunr við samborgarar í 30
ár. Aður hafði Björgvin bróðir hans sest þar að.
Akureyri var ekki svikin af búsetu og verkum
þeirra bræðra. Gísli Bergsveinsson útgerð-
arrnaður á Norðfirði, alkunnur afkastamaður
og vinnuvíkingur, sagði um Guðjón Elíasson
að hann væri tveggja manna maki til verka.
Þessi orð Gísla eiga við rök að styðjast. Guðjón
var hamhleypa í skorpuvinnu og rann þá út í
svita. En það var eins og hann afþreyttist á
augabragði. Hann var alltaf til í gönguferðir
á notalegum sumarkvöldum eins og þau geta
orðið í Ijarðalogninu fyrir austan.
í Miðhúsi
1 Miðhúsi bjuggu Magnús Guðmundsson
frá Fannardal og Anna Aradóttir frá Nausta-
hvammi. Eins og áður segir var Miðhúslandið
sneið úr Vindheimi á tungu milli lækjar utan
við Vindheim og Naustahvammslækjar þar
sem hreppamörkin voru. Miðhús hafði því
skýra afmörkun á þessari mjóu tungu frá sjó
upp til fjalls. Jarðnæðið var ekki mikið, gat
varla minna verið til búskapar. En á þessum
rima lands komu Magnús og Anna upp sjálfs-
þurftarbýli á öðrum áratug aldarinnar og
bjuggu þar alla ævi. Þau eignuðust níu börn,
misstu eitt bam nýfætt en hin komust öll til
góðs þroska og dreifðust víða um land.
í opinberum plöggum, sem ég hef skoðað,
er Magnús yfírleitt kallaður daglaunamaður en
ekki bóndi. Hann hefur framan af og löngum
sótt vinnu út á Nes, sennilega unnið það sem
bauðst hjá atvinnurekendum þar. Lífsbjörgin
var smábúskapurinn heima og vinnan á Nesi,
stopul sem hún gat verið eftir að sumarönnum
lauk við sjóinn og vetrarmánuðimir tóku við.
Efnum var því ekki fyrir að fara í Miðhúsi og
ekki hefur afkoman batnað eftir að kreppan
skall á um 1930, árin sem ég fer að muna eftir
mér og geymi hagi nágranna minna í bams-
minni. En af því að ég var alltaf á ferðinni,
forvitinn sem ég var og heldur félagslyndur,
elti ég uppi hús og heimili í nágrenninu og
vildi leika mér við jafnaldrana hvar sem þá
var að finna. Ég kom því iðulega í Miðhús og
var þar vel tekið. Anna var léttstíg og glaðlynd
og hélt sínu fátæka heimili uppi af reisn eins
og þar væri nóg til af öllu. Magnús fór sér
hægar, hann var ekkert að flýta sér. Hann
var hugsandi maður. Og hví skyldi ég segja
það? A því á ég mína skýringu og um það
sérstaka minningu.
Magnús í Miðhúsi ræddi við mig um
stjórnmál og eggjaði mig til að þekkja skilin
milli góðs og ills í pólitík. Og það var engin
smásmuguleg hreppapólitík sem hann reyndi
að innræta mér. O, nei! Ég segi það satt, að
ég var átta ára barnungi, kominn eitthvað á
níunda árið, þegar Magnús Guðmundsson
bað mig að varast nasismann og útmálaði
31