Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2010, Qupperneq 49

Byggðin sem hvarf
veitna ríkisins (RARIK) og var um árabil
rafveitustjóri í Neskaupstað. Leiðir okkar lágu
aldrei saman á þessum árum. Eg talaði einu
sinni við hann í síma árið 1983 og leitaði hjá
honum ásjár um mál sem mér lá á hjarta. Varð
hann vel við liðsbón minni og leysti málið
farsællega. Þegar ég heyrði andlát Magnúsar
og við báðir aldnir að árum, varð mér hugsað
til bernskuáranna. Eg minntist þessa tíma og
fornrar vináttu okkar með nokkrum orðum í
Morgunblaðinu, sem raunar var lítið meira
en þetta vísukorn:
Marga leit ég liðna stund,
Ijúft er þær að muna.
Man ég þá að mjótt var sund
milli Bjargs ogHruna.
Jakob Pálmi Hólm Hermannsson var yngri
bróðir Magnúsar. Hann var á svipuðu reki og
Kristján bróðir minn. Þeir voru mestu mátar
og ekki örgrannt um að við Maggi litum á þá
sem óvita sem gæta þyrfti og passa vel upp
á þá. En sem þeir eltust óx vitþroski þeirra
og eitthvað jafnaðist aldursbilið milli okkar.
Jakob var eins og Magnús klár náungi og
skemmtilegur. Flest lék í höndum hans og
fór hann í fyrstu sömu leið og Maggi. Hann
stundaði vélvirkjanám og hafði Reyni Zoéga
að lærimeistara. Jakob staðnæmdist ekki lengi
í vélvirkjun. Hann sneri blaðinu nánast við og
gerðist bókari hjá bæjarfógetanum í Neskaup-
stað, sinnti því hlutverki urn tíma, en fluttist
með konu og börnum til Reykjavíkur fyrr en
varði og fékk vinnu hjá Einari J. Skúlasyni
skriftvélasala á Hverfisgötunni. Þar hitti ég
Jakob, keypti m.a. af honum þá einu ritvél sem
ég hef getað handleikið eins og penna og æsti
mig ekki gegn sér með tæknilegum ollátungs-
hætti. Það var gaman að spjalla við Jakob um
forna tíð á Norðfírði og hvaðeina, enda var
hann eins og á bernskuárum vel máli farinn,
klár og snaggaralegur. En svo lögðust á hann
veikindi, sem hann hefur orðið að stríða við
lengi. En ævinlega minnist ég Magga og Jak-
obs og foreldra þeirra sem góðra granna.
Gata
Eitthvert minnisstæðasta fólk í nágrenni
bernsku minnar voru Jón Einarsson og kona
hans Kristjana Jakobsen, færeysk að ætt.
Þau bjuggu í torfbæ með eldhúsi og tveimur
herbergjum inn af á neðri hæð og geymslu-
lofti þar yfir. Eg held að þessi bær Jóns og
Kristjönu hafi verið sýnu rúmmeiri en bær
Hjörleifs og Margrétar áður en Hermann og
Jóhanna stækkuðu þau húsakynni og fyrr
er frá sagt. - Jón og Kristjana kölluðu þetta
sjávarbýli sitt í Götu, og kann nafnið að vera
sótt til Færeyja. Eins og áður segir var býli
þetta austast (yst) í Naustahvammslandi þar
sem áður var lcotið Hrapandi. Því fylgdi
landskiki, ræma eða rák frá fjöru til fjalls,
þar sem stunda mátti túnrækt og skepnuhald
og aðstaða var til útræðis. Bærinn stóð svo
framarlega á sjávarbakka sem frekast mátti
verða. Þegar ég man fyrst eftir voru tveir synir
Jóns og Kristjönu, Þorsteinn og Sigurður, til
heimilis í Götu, ókvæntir þá. Þeir áttu trillu
saman og sóttu sjóinn. Höfðu þeir komið
sér upp bryggju og aðgerðaraðstöðu, sem
hæfði útgerð þeirra, dugandi verkmenn og
allt hreint og snyrtilegt í kringum þá. Reyndar
var viðbrugðið hversu snyrtimennska, góð
umgengni, var einkennandi á þessu heimili
þar sem Kristjana réð húsum. Vel má halda
því fram að þar hafi ráðið færeyskur uppruni
hennar, því þrifnaður og hibýlaprýði er þekkt í
Færeyjum. En þó leyfi ég mér að minna á það
sem áður er sagt um umgengni Jóhönnu og
Hermanns í Hruna. Þar skorti ekki á þrifnað
í þröngum húsakynnum.
Jón Einarsson var nokkuð fornlegur í
háttum. Hann var vissulega aldraður maður á
bemskuárum mínum, gamall karl með stafprik
í hendi, sísýslandi við sauðfé sitt og geitur
og kúna, sem mér fínnst að hafí verið ein,
en kann að vera misminni, hann gat svo sem
47