Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2010, Qupperneq 58

Múlaþing
Bjarni Jónsson frá Þuríðarstöðum. Myndin birtist í
bókinni Ljóðmœli sem gefm var litárið 1935 af nokkrum
vinum hans.
Hungraða saddi og svalaði þyrstum,
huggaði hjálparlausa,
alla g/addi hann gjöfum sínum
því að hann gaf með gleði.
Þessi orð lúta að móttökunum, sem ferðamenn
fengu, þegar þeir komu þreyttir og þurfandi
fyrir hressingu úr verslunarferðum yfir
Eskifjarðarheiði, sem er þungur ijallvegur í
rúmlega 600 m hæst og drjúglangir aðliggj-
andi dalir báðum megin auk þess að heiðin
er þokusæl á sumrum og snjóþung á vetrum.
Alls munu vera um 20 km frá Þuríðarstöðum
að Veturhúsum, sem er innsti bær í Eskiíjarð-
ardal og 4 km þaðan út í miðjan kaupstað á
Eskifirði. Glögg og rudd gata er á heiðinni og
hefur varðveist vel. En þessa leið fór Bjarni
oft á árunum 1875 - 1892. Fyrst mun faðir
hans hafa leyft honum að fljóta með í kaup-
staðarferðum.
Svo virðist sem Bjami hafi verið ákaflega
bráðþroska andlega, snemma orðið læs og
hlustað vel eftir umtali. Verður hér látin fylgja
þessu til sönnunar frásögn í handritum hans
sjálfs:
„Einu sinni voru hjón í húsmennsku hjá for-
eldrum mínum, Eiríkur Bjamason og Sesselja
Jónsdóttir frá Papey. Þau voru bæði fluggáfuð
og svo bókelsk að þau vildu helst alltaf liggja í
bókum. Maðurinn kunni heila þætti úr fomsög-
unum utan að og margt af vísum fomskálda og
kvað þær við raust. Um eitt þessara skálda sagði
hann: „Honum var skáldskapurinn svo tiltækur
að hann orti af munni fram“. Ég man hve ég
undraðist slíka skáldgáfu.
En hann lagði sig líka eftir ljóðum hinna
yngstu skálda, Steingríms, Benedikts Gröndals
og Gísla Brynjólfsonar og útvegaði mér Svöfu,
kvæðabók sem hinir yngri gáfu út í sameiningu,
og síðar Snót og kvæði Jóns Thoroddsens o. fl.
Svanhvít kom síðar.
Kona hans var sílesandi og hafði frá mörgu
að segja. Hún kunni dönsku, þó eigi vissi ég hvar
hún hafði lært hana. Þótti mér það merkilegt,
að fátæk bóndakona skyldi vera svo vel að sér.
Vaknaði þá heldur en ekki löngun hjá mér til þess
að geta komist til jafns við hana og lært að lesa
danskar bækur líka.
Upp frá þessu varð Eiríkur gamli minn kær-
asti vinur. Hann léði mér hverja bókina af annarri.
Ein af þeim var Goðafræði Grikkja og Rómverja
í þýðingu Steingríms Thorsteinsonar. Og þó að
efni þeirrar bókar væri ekki við mitt hæfi, þá
laðaðist ég að hinu frábærlega fagra máli, sem á
henni var. - Þetta nýja mál varð mér unaður og
ég þráði hjartanlega að læra það til hlítar svo að
ég gæti ritað það.“
Sóknarmannatal Eiðasóknar vantar frá
þessum árum, svo að ekki sést hvenær Eiríkur
og Sesselja hafa verið á Þuríðarstöðum. Vorið
1869 fluttust þau frá Gilsá í Breiðdal að
Ásgeirssöðum, hann 36 ára, hún 37 ára og
56