Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2010, Qupperneq 79

Jakob söguskrifari
prestur á Hofi Eiríksson, er fyrr gat, að sleppa
Hofi fyrir fellir á kúgildunum. Bjó hann síðan
um tíma í Hofsborg, en séra Skafti Amason,
tengdasonur hans, tók við Hofi. Það horfði
til landauðnar norðan Lagarfljóts og norður
um Þingeyjarsýslu. Lagður var skattur á aðrar
sýslur til að koma byggð aftur í horf, og tók
Pétur sýslumaður Þorsteinsson vitnisburði
bænda um fjárhag og bústofn og er hryggilegt
þá skýrslu að lesa.
Það var 1758 að Pétur sýslumaður fékk fé í
hendur til þess að styrkja bændur til búskapar
á umræddu svæði. I þessu umróti má gera
ráð fyrir að Jakob breyti sínu ráði og flytji til
Vopnafjarðar. Hann er kominn að Felli 1759,
því þá fæðist Ingiríður dóttir hans þar á bæ,
og árið eftir fæðist Ingibjörg þar líka en í
Norður-Skálanesi eru þær fæddar. Guðlaug
1767 og Margrét 1768. Það sem meðal annars
gat dregið Jakob til Vopnaijarðar og í Fell, er
nágrennd við Guðmund prest Eiríksson, en
þeir voru þremenningar að frændsemi, því
Ami Eiríksson föðurfaðir séra Guðmundar
var bróðir séra Ketils á Svalbarði, afa Jakobs.
Guðmundur var gáfumaður og menntavinur,
skáldmæltur og ritaði ýmislegt. Við Norður-
Skálanes hefur Jakob frekast verið kenndur
en þó mun hann farinn þaðan um 1773 og
kominn að Ytra-Núpi og þaðan fór hann að
Breiðumýri og þar dó hann fyrir mitt ár 1779,
að það vitnast að hann er dáinn. Hefúr hann þá
verið 52 - 54 ára gamall. Fyrir utan þau börn,
sem hér eru talin, voru böm Jakobs, Runólfur
og Guðrún er fluttust burtu úr sveitinni og ég
veit ekki aldur á.
Svo sem sagði er allmikið til af hand-
ritum Jakobs, og ekki er vitað um fmmsamin
verk frá hans hendi, utan vísur og smákvæði,
sem geymzt hafa á Landsskjalasafni og getur
Stefán prófessor Einarsson um það í bók sinni
,Austfirzkskáld\ en alllangt kvæði er til, sem
heitir „Vopnfirðingakvæði“ eða bragur, og fáir
eru líklegri til að hafa ort það en Jakob. Er
það í þeim skemmtistíl, sem til er vitnað um
hann í áður tilfærðri vísu. Eftir þeim mönnum
sem koma fyrir í kvæðinu, hefur mérþótt eins
miklar líkur á því að kvæðið væri eftir föður
hans, séra Sigurð, og ekki líkt innansveit-
armanni að skimpast að sínum sveitungum.
Fer og ekki orð af því, að Jakob hafi átt í
útistöðum við nokkra menn, en vísnaglettur
virðast fara milli hans og Jakobs Guðmunds-
sonar á Ytri-Brekkum á Langanesi, sem á
margt handrita í Landsskjalasafni. Hefur hann
líka verið skrifari, en þeir skrifaramir hafa haft
eitthvað hver út á annan að setja.
En hvað skrifaði Jakob? I Landsskjalasafni
[Handrit þessi em nú varðveitt í Amastofnun.
Ritstj.] er margt handrita eftir Jakob og em
þau eigi færri en 14 safnnúmer, sem Jakob
kemur við. Sum af þeim em ærið stórvaxin,
og hef ég þó ekki skoðað þau öll. Ein sögu-
bók er 339 blöð, 678 blaðsíður, og er þar af
leiðandi ekki neitt smávirki. Til þess að gefa
hugmynd um hvaða sögur Jakob skrifaði og
hvílíkt óhemjuverk heflir legið á bak við þessar
skiiftir tel ég þessar sögur hér á eftir og vísa
til bókarinnar í safninu. No. 6850 í. B. 8vo
339 bl. skrifað um 1770. Sögubók með hendi
Jakobs Sigurðssonar:
1. Sagan afÞjalar-Jóni.
2. Sagan af Sigurði og Valbrandi.
3. Sagan af Flórens kóngi og
sonum hans.
4. Sagan af Flórens og Blanzeflúr.
5. Sagan af Sigurði þögla.
6. Sagan af Saulor og Nikanor hertoga.
7. Sagan af Asmundi víking.
8. Sagan af Sigurgarði hinum frœkna.
9. Sagan af Fertram og Plató.
10. Sagan afVilmundi viðutan.
11. Sagan af Jallmanni og Hermanni.
12. Sagan af Viktor og Bláus.
13. Sagan af Agli einhenta og
Asmtmdi berserkjabana.
14. Sagan af Samsoni fagra.
15. Sagan af Gideon kóngi og hans
syni öskupart.
77