Rauðka : úrval úr Speglinum - 01.06.1936, Page 46

Ný sfjórnarskipun.
„Frá Nanking er símað: Flokkur þjóðernissinna hefir birt tilkynningu um nýja kím-
verska stjórnarskrá. Landinu eiga að stjórna fimm svonefndir yuan-ir, nfl. fram-
kvæmda-yuan, löggjafar-yuan, dómsmála-yuan, rannsóknar-yuan og eftirlits-yuan“.
(Vísir 8. sept. 1928).
Jeg skal fúslega játa, að er jeg las þetta, greip mig sama tilfinning og jeg hygg muni grípa mann,
er hefir verið vatnslaus í viku suður í Sahara og finnur snögglega einn Egil sterka í sandinum. Því að
þarna er þó loks stjórnarskipun, sem sjálfur Guðmundur Finnbogason og jafnvel ekki Hannes skepnu-
læknir hefðu getað fundið upp hjálparlaust. Allir vita, að stjórn vor á það sameiginlegt við allar góðar
stjórnir, að menn eru altaf að vera vondir við hana og jafnvel skamma hana. Þetta blað hefir eftir
megni reynt að bera blak af henni og skamma vondu mennina aftur, því engum góðum manni getur
blandast hugur um, að hún getur ekki betri verið en raun er. Þó er hins að gæta, að meir mundi hún
óneitanlega punta í heimspólitíkinni og Alþjófabandalaginu, ef meðlimir hennar yrðu framvegis kall-
aðir Yuanir, eins og hjá hinum gulu bræðrum vorum í Kína. Ekki myndi Jónas sóma sjer slorlega inn-
an um gulu mennina, er hann mætti í Haag eða Locarno sem Dómsmála-yuan vor, og það held jeg að
Tryggvi gæti gengið an sem Framkvæmda- og Trafík-yuan, þótt ekki fengi hann að koma á járnbrautar-
fundinn hans Jónasar, en yrði að láta sjer nægja að skoða hafnarjárnbrautina sálugu á Melunum, með-
an fundurinn var haldinn. Þá mætti gera einhvern Yuan úr Magnúsi gamla, ef jeg þekki hann rjett.
En enginn skyldi halda, að oss dugi þessir þrír, vjer verðum að hafa að minsta kosti helmingi fleiri en
Kínverjar, því „þjóð skal af Yuönum þekkja“. Þá mætti dubba Brauð- og flotmolaráðherrann núver-
andi upp sem Þrumara-yuan, Magnús Torfason gæti verið Skírlífis- og Skeiðarjetta-yuan, Halldór
Hnífsdælabani Rannsóknar-yuan, Gunnar á Selalæk Löggjaf'ar-yuan, Guðbrandur úr Hallgeirsey
Leka-yuan, Benediktinn Alþingissögu-yuan, Hjörtur og Zófonías Þef- og Bannlaga-yuanir, Sigurjón á
Álafossi Bardaga-yuan og Knússen mætti reyna að fá sem Svardaga-yuari, hvort sem það nú tekst. Til
vara mætti svo hafa Stefán-yuan og Sjera-yuan, sans portefeuille. Don-yuan Spegilsins.
P.S. Einhver málfræðingur af lakara taginu vill halda því fram, að Yuan sje sama rótin og
Jónas, en málfræðingur Spegilsins hefir tjáð mjer, að þótt orðin sje dálítið lík, og liturinn gulur í báð-
um tilfellum, hafi þetta við engin vísindaleg rök að styðjast. D.-y. S.
Stjórnarfogarinn.
„Allur er varinn góður“, segir máltækið. Þetta flaug mjer í hug í sambandi við íhöndfarandi tog-
araverkfall, því, eins og allir vita, verður eitthvað að fá í soðið handa Reykvíkingum og Spánverjum eft-
ir nýárið, þegar togararnir liggja bakkabundnir, svo sem auðsjáanlega er markmið Sigurjóns og grá-
sleppna hans, sem samkvæmt sínum eigin brjefum til sjómanna úti um land, vita fyrir fram, að verk-
fall muni verða, en það aftur bendir ótvírætt á, að sjálfum finnst þeim kröfur sínar ekki meir en svo
sanngjarnar. En skítt með alla sanngirni eða sanngirni ekki. Hjer skal ekki þulin nein langloka um slíka
hluti, allir vita um áhrif prjedikana á fólk — prjedikarann sjálfan meðtalinn. Best er að halda sér að
þeirri vissu, að verkfallið er óumflýjanlegt, og reyna heldur að gera einhverjar öryggisráðstafanir. Þó
verð jeg fyrst að biðja Jónas verndara Spegilsins fyrirgefningar á því að taka frá munni hans hugmynd,
sem hann hefir gengið með í mörg ár, en ekki fundið Tíma-bæra fyrr en nú undir áramótin. Hugmyndin
er, eins og allir hugsandi menn hljóta strax að sjá: ríkisrekinn togari. Skipið sjálft læt jeg mig engu
skifta, það er allstaðar hægt að taka með valdi og úr nógu að velja, og læt jeg því stjórnina um það.
En viðvíkjandi mannskapnum á skipinu langaði mig til að segja örfá orð, því þar dugar ekki að kasta
höndunum til, ef vel á að fara. Mannskapurinn verður, fyrst og fremst, að vera fjölskipaður, og hafði jeg
hugsað mjer samsetningu hans eitthvað á þessa leið:
Skipstjóri verður Sigurjón ólafsson að vera, sóma síns vegna — þó kannske verði hann ekki sjer
til sóma —, enda þótt hann hafi aldrei svo mikið sem drukkið af kompás, auk heldur þekkt á hann. —
1. stýrimaður: Björn Blöndal Jónsson. Hann kann að stýra bíl, en togara er miklu minni vandi að stýra,
því hann veltur aldrei í skurðinn, að minnsta kosti. 2. stýrimaður: Sigurður Jónasson. Hann kann, að
42