Rauðka : úrval úr Speglinum - 01.06.1936, Page 148

Hinn mikli hvaladráftur. ,K.
Alla tíð síðan hvalnum varð sú skyssa á, að spúa Jónasi og eyðileggja þannig fyrir sjer það, sem
hann hafði gott gert, hafa hvalir þótt heldur viðsjálsgripir, að minnsta kosti ef þeir leika lausum sporði,
sbr. máltækið, að lenda „í helvíti og hvölunum". En á þurru landi eru þeir aftur á móti vinsælir, og
óteljandi eru þau dæmin, er hvalir hafa bjargað þessu landi og þessari þjóð með því að finna upp á því
að reka á land, svo ekki sje talað um þegar þeir hlaupa á land í torfum, eins og ýmsar hinar minni teg-
undir gera, t. d. marsvínin, sem svo eru kölluð, af því þau merja sig oft á klettum þeim, er þau lenda á.
En frá hvalanna sjónarmiði sjálfra, er þetta hinn mesti háski og stafar eingöngu af pólitískri spill-
ingu í þeirra hóp. Hvalir eru ekta samvinnuskepnur, en „ofmikið að öllu má þó gera“, og þannig ganga
þeir of langt í samvinnunni, sjer til skaða. Flokksaginn er geisilega harður og þó ekki sjeu notuð hand-
járn — af þeirri einföldu ástæðu, að hvalir hafa engar hendur til að setja þau á — þá vofir alltaf dauða-
refsing yfir þeim, sem finna kynni uppá því að taka sig út úr hópnum. Þetta, sem hjer hefir verið upp
talið, gæti enn verið gott og blessað, ef ekki væri sá gallinn á, að flokknum stjórnar vanalega einhver
gamall hvalur, hálfblindur og sljór, og vitanlega fer ekki hjá því, að hann stofni flokknum fyrr eða síðar
í voða með heirnsku sinni og elliglöpum.
Alt þetta, sem hjer fór á undan, er nauðsynlegt að hafa í huga, hverjum þeim, sem vill vita,
hvernig á svona hvalagöngum stendur. Sumir halda, að þetta komi af eintómri tilviljun og aðrir, að í því
tilfelli, sem hjer um ræðir, hafi forsjónin bara viljað stríða ríkisstjórn vorri og benda henni á, að ket-
lögin sjeu ófullkomin og götug, eins og mannaverk plaga að vera.
Svo komið sje að aðalefninu, þá bar það við fyrir skömmu, að Erlendur bóndi á Breiðabólstöðum
á Álftanesi kom út snemma morguns, eins og hann var vanur, og sá þá hvalatorfu inni á Skerjafirði.
Lagði hann þegar af stað með hóp röskra karla, en hafandi í huga vísuorðin „ ... . því var víst aldrei
um Álftanes spáð, að ættjörðin frelsaðist þar“, sá hann, að ekki myndi þýða að reyna að reka dýrin
upp á Álftanesið, og afrjeð því að reka þau inn í Fossvog, og beint í kirkjugarðinn þar. Það tókst þó
ekki, því svínin draujuðu til stjórnborðs, er inn í voginn kom, og lentu sunnanmegin vogsins, til mikilla
vonbrigða fyrir sóknarnefnd Reykjavíkursafnaðar, sem hafði hugsað sjer að verða ekki billeg á „land-
hlutinum“ eða hvað það nú heitir í Jónsbók, sem landeigandi á heimtingu á, í slíkum tilfellum. Þegar inn
í voginn kom, var fyrir hópur manna, til að sýna hvölunum hinn hinsta sóma. Var sá hópur bæði marg-
mennur og góðmennur; fyrir stjórnarinnar hönd var Eysteinn mættur; hafði hann ekki linnt látum fyrr
en hann f jekk að fara, og var það loks látið eftir honum, ef hann passaði að svína sig ekki út og vaða
ekki í fæturna. Má segja honum til hróss, að hann gerði hvorugt, og hefir því væntanlega ekki fengið
neitt bágt þegar hann kom heim. Nú hófst hvaladrápið fyrir alvöru, en um það getum vjer verið fáorðir
því önnur blöð hafa útmálað hryllileik þess með svo sterkum litum, að við það er ekki bætandi. Náttúr-
lega skal játað, að ekki voru hvalirnir guillotineraðir eins og þorskarnir í Þórðar sögu Geirmundarsonar,
og ekki heldur klóróformeraðir, en hinsvegar voru þeir „fótógraferaðir um leið og þeir sáluðust“.
Daginn eftir voru svo hvalirnir skornir, — eða flensaðir, eins og það heitir á fagmáli, — og kjöt-
ið og spikið síðan selt almenningi fyrir afarlágt verð.
Því skal ekki neitað, að forsjónin hefir hjer sýnt af sjer „húmoristiskan sans“, sem vjer hefðum
valla trúað uppá hana. Þarna kemur þessi hvalavaða álíka óvænt og ófúinn tappi úr áfengisflösku frá
Ríkinu, þvert ofan í allar ráðstafanir, sem vjer vorum nýbúnir að gera í ketmálinu, og virtist ekki ætla
að reynast of vel, þótt þetta hefði ekki þurft að bætast ofan á. Auðvitað þutum vjer upp til handa og
fóta og settum bráðabirgðalög og hvalakjötsverðlagsnefnd, með tilheyrandi reglugerðum, en vjer verðum
með trega að játa, að Álftnesingar voru fljótari að flensa og almenningur að kaupa en vjer að skrifa
lögin. Yerður því hlutverk nefndarinnar aðallega það, að gera hvalkjöt upptækt, hvar sem það fyrirfinnst
og kasta því í sjóinn aftur, því ekki dugar að eyðileggja rollumarkaðinn með því að fara að gefa það
skepnum, nje heymarkað Reykjavíkur, með því að gefa það mönnum.
144