Strandapósturinn - 01.06.2012, Qupperneq 60

60
Dagbækur Þorvalds eru varðveittar í Konungsbókhlöðu í Kaupmannahöfn,
safnmark NKS 3011 4o. Vegna útgáfunnar voru fengnar þaðan stafrænar
myndir af færslunum úr ferð hans um Strandir sumarið 1886 og byggist
útgáfan á þeim. Efnið sem um er að ræða er í III. hefti á bls. 38–151 og
í IV. hefti á bls. 1–161. Hér er aðeins prentað meginmál dagbókanna;
flestum teikningum og skissum er sleppt svo og minnisgreinum, mest
mælingarniðurstöðum, sem Þorvaldur færði inn aftan til í heftin. Nokkrum
minnisgreinum, sem þóttu áhugaverðar, er þó skotið inn sem neðanmáls-
greinum við dagbókartextann á viðeigandi stöðum.
Það hefur verið haft að meginmarkmiði við að búa þetta efni til
prentunar að gæta sjálfsagðs trúnaðar við frumritið og gæta þess jafnframt
að það verði sem aðgengilegast lesendum. Í samræmi við það hefur textinn
verið skrifaður upp orðrétt, orðmyndum haldið og beygingarmyndum,
stafsetning hefur verið færð til nútíðarhátta svo og greinarmerkjasetning
að verulegu leyti og forðast hefur verið að nota tákn sem kynnu að draga
úr læsileika. Þá hafa verið samdar skýringar sem prentaðar eru neðanmáls.
Útgefendur hafa skipt færslu hvers dags í efnisgreinar en slík skipting er
oft ekki hjá Þorvaldi. Sömuleiðis hefur málsgreinum, sem stundum eru
alllangar, verið skipt upp þar sem betur þótti fara. Augljós pennaglöp hafa
verið leiðrétt, oftast án athugasemda, en þar sem vafi þykir leika á um
orðmynd er þess getið neðanmáls eða notaðir hornklofar. Styttingar hvers
konar og skammstafanir hafa jafnan verið fylltar athugasemdalaust og án
þess að auðkennt sé. Þó þótti betur fara að halda þremur erlendum
skammstöfunum: ca. (Þorvaldur ritar ávallt c.) = circa (sirka, um það bil),
etc. = et cetera (og svo framvegis) og p. = pagina (blaðsíða). Þá þótti rétt
að rita „pund“ fyrir pundmerkið ( ) sem algengt var á 19. öld en sést nú
nær aldrei orðið í íslensku samhengi. Latnesk tegundaheiti, oft
skammstöfuð í handriti, eru ávallt skrifuð fullum stöfum með beinu letri
(dæmi: Ranunculus pygmæus). Í handritinu eru töluorð oftast rituð með
tölustöfum og gjarnan er tölustöfum og bókstöfum blandað saman. Í
útgáfunni hafa töluorð verið rituð með bókstöfum þar sem betur þótti fara
og þá tekið mið af því sem nú er algengast í prentuðum textum. Þar sem
ósamræmi er í stafsetningu tökuorða er hún samræmd að nútíðarhætti í
þeim orðum sem virðast vera aðlöguð en þegar Þorvaldur notar orðmynd
sem er frábrugðin því sem nú tíðast eða tökuorðið er greinilega ekki
aðlagað hefur stafsetning/orðmynd ekki verið samræmd. Þá hefur
sérstaklega verið hugað að því að farið sé rétt með örnefni. Ef ósamræmi er