Andvari

Årgang

Andvari - 01.01.2017, Side 59

Andvari - 01.01.2017, Side 59
58 GUNNAR F. GUÐMUNDSSON ANDVARI sér að á fyrstu árum Íslandsbyggðar hefði Reykjanesskaginn búið yfir miklum landkostum, undirlendi mikið, varp- og akureyjar þar sem hægt var að rækta bygg, góð fiskimið, laxár og veiðivötn, sellátur, hvalreki og geirfuglabyggð skammt undan, fuglabjörg, góðar hafnir, heitar laugar og talsverður trjáreki. Að auki var á Reykjanesi beiti- land sem aldrei brást og skógur mikill. Þetta var sannkallað gósen- land, að sögn Björns.164 Almenningur var enn gróðursæll og skógi vaxinn, þegar Sigríður Bogadóttir biskupsfrú og Árni Thorsteinsson landfógeti létu sækja þangað reynivið í garða sína um og eftir miðja 19. öld og hófu með því trjárækt í Reykjavík.165 En eftir það fór að síga á ógæfuhliðina. Björn kunni skýringar á því. Á 19. öld yfirfylltust sveitir landsins af fólki, og þá flýði það í hrönnum til verstöðvanna. Á Vatnsleysuströnd komst fólksfjöldinn upp í um 650 manns árið 1870. „Þá var gróðri skagans eytt svo að hann hefur staðið rúinn og eyddur eftir.“ Björn vildi endurheimta landið sem horfið var og klæða það skógi eins og fyrr á öldum. Hann lagði því til að Reykjanesskagi yrði friðaður fyrir sauðfé og að fólk fengi þar úthlutuð ræktunarlönd. Ávinningurinn yrði þrenns konar: „Fólki hættir að leiðast, orkuvand- inn leysist því að menn losna við að flýja austur á Hérað eða til sól- arlanda sér til afþreyinga og nytjaskógar og unaðsreitir munu prýða Reykjanesskaga.“166 Björn unni landi sínu og þjóð, en hann var ekki svo mikill þjóðernissinni að ekki mætti vaxa annar viður úr íslenskri fold en innlendir stofnar. Aðrar trjátegundir, aðfluttar, þrifust ekkert síður, einkum stafafura, bergfura og sitkagreni, og í skjóli þeirra spratt síðan upp sjálfsáinn birkiviður. Í trjálundi Björns bar af eitt slíkt birki- tré, fagurlimað og laufskrúðugt, rúmlega fimm metrar á hæð og um 30 sentímetrar í þvermál. Var það nefnt skilningstréð. Björn hlaut um síðir verðskuldaða viðurkenningu fyrir ræktunarstarfið, því að hann var einn fimm framtaksmanna um skógrækt sem Samtök sveitarfélaga á höfuðborgarsvæðinu í samvinnu við Skógrækt ríkisins heiðruðu í mars 1985 með listaverki eftir Hallstein Sigurðsson.167 Björn Þorsteinsson var „ósvikið barn útivistar og íslenzkrar nátt- úru“, segir Bergsteinn Jónsson prófessor í minningargrein um kol lega sinn. Hann rifjaði það upp, þegar þeir hittust á aðfangadag jóla næst- um tveimur árum fyrr. Björn hafi þá verið sárt leikinn af erfiðum sjúkdómi og svo lamaður í kverkum að hann hafi átt örðugt um mál: En við þessar örðugu aðstæður snerist ræða hans um þau áform hans að kaupa vörugám, sem boðinn var til sölu! Til hvers? Jú, úr honum mætti fyrirhafnar-
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167

x

Andvari

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.