Andvari

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Andvari - 01.01.2017, Qupperneq 90

Andvari - 01.01.2017, Qupperneq 90
ANDVARI „...BILUÐ TRÚ OG BILAÐUR KRISTINDÓMUR...“! 89 Kristindómurinn er samkvæmt eðli sínu og ákvörðun svo víðtækur, að það ætti engan að hneyksla, þótt bækur þær, sem brýna hann fyrir mönnum, gjöri ekki ávallt sömu atriði að umtalsefni.19 Bjarni viðurkenndi að Páll fari víða hörðum orðum um bresti sem honum hafi þótt vera á „[…] fyrirkomulagi kristinnar kirkju […]“.20 Hann kvað það þó gert af vinarhug en ekki óvild. Þá benti hann á að ýmsar framfarir hefðu orðið í kirkjulífinu síðan predikanirnar voru fluttar og að Páll hefði hugsan- lega mýkt mál sitt hefði honum auðnast að búa predikanirnar til prentunar.21 Ekki er mögulegt að leggja mat á útbreiðslu bókarinnar og raunveruleg áhrif hennar. Höfundur hefur til að mynda ekki upplýsingar um upplagið né heldur er vitað hvenær ritið seldist upp. Bókin var til sölu beggja vegna Atlantshafs og það vekur athygli að meðal Vestur-Íslendinga var hún auglýst allt fram til 1930.22 Þar getur þó verið að ekki hafi verið skýr munur á versl- un með nýjar bækur og fornbóksölu. Þetta má því túlka með tvennu móti: að bókin hafi legið lengi óseld eða verið eftirsótt áratugum eftir útgáfuna. Matthías Jochumsson (1835–1920), fornvinur Páls og nágrannaprest- ur í Odda, taldi að bókin hefði fljótt hlotið mikla útbreiðslu.23 Sigurgeir Sigurðsson (1890–1953) biskup lét einnig svo um mælt í tilefni af aldar- afmæli Páls að bókin hafi selst upp á „[…] tiltölulega örskömmum tíma,“ enda verið lesin á mörgum heimilum. Viðurkenndi hann þó að margir hefðu ekki sætt sig við nýstárlegar hugmyndir höfundarins en bókin unnið á er til lengdar lét.24 Þórarinn Þórarinsson (1914–1995) ritstjóri skrifaði um kynni sín af bók- inni í blað sitt, Tímann, en hún hafði verið páskalesning hans 1977. Lýsti hann áhrifunum svo: […] skemmst er frá því að segja, að ég hefi ekki orðið öllu hrifnari af ann- arri bók. Slíkt þarf heldur ekki að undra, því að vafasamt er að íslenzk kirkja hafi átt annan meiri kennimann en séra Pál. Í ræðum hans fer saman andríki og einfaldleiki, mikil speki og hrífandi sannfæringarkraftur, sem er þó oftast öfgalaus. […] Bókin kom út 1894 og náði talsverðri útbreiðslu um skeið, […] Margir aldamótamenn, sem ég hefi kynnzt, minntust hennar með mikilli aðdáun, en þó hvað mest Jónas Jónsson. Hún var húslestrabókin á æsku- heimili hans og heyrði ég Jónas oft dást að Páli fyrir mælsku hans og frjáls- lyndi. Margt finnst mér benda til að Helgidaga­prédikanir séra Páls hafi haft mikil áhrif á aldamótakynslóðina og verið henni herhvöt til frjálslyndis og framfara.25 [Leturbr. HH] Sjálfum sagðist Jónasi frá Hriflu (1885–1968) svo frá að móðir hans hafi lesið húslestur hvern sunnudag sem ekki var farið til kirkju og síðan:
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.