Vaka : tímarit um þjóðfélags- og menningarmál - 01.03.1938, Síða 66

V A li A 1. árgangur . 1. ársfjórðungur
treyst til að vinna hin ýmsu störf
og fyrirbyggð verði átakanleg
mistök og jafnvel slys. í engum
þeim greinum, sem nefndar voru
hér að framan, nægir að vera t.
d. bráðvel hneigður til starfsins,
þó að það sé að vísu nauðsynlegt
undirstöðuatriði.
En hvaða kröfur eru gerðar til
foreldranna?
Ekki eru hérlendis neinar stofn-
anir, sem ætlaðar eru til þess að
búa foreldrana undir starf þeirra
sem uppalendur. Ekki virðist það
opinbera heldur gera mikið til að
minna menn á ábyrgðina og
skyldurnar gagnvart afkomend-
unum. Það er t. d. ekki annars
krafizt af þeim, sem ganga í
hjónaband, en læknis- og skírn-
arvottorðs. Og verður að kalla það
tiltölulega vægar kröfur. í 4.
boðorðinu er þess hinsvegar kraf-
izt af börnunum, að þau skuli
„heiðra föður sinn og móður!“
Dæmið er ekki tekið hér til að
deila á áminningu boðorðsins,
jafnvel þó að það túlki átakan-
lega hið gamla uppeldisform, sem
fólst í skilyrðislausu boði og
banni, heldur til að minna á,
hvaða kröfur væri sanngjarnt að
gera til foreldranna, svo að þeir
almennt verðskulduðu umræddan
heiður. Sannleikurinn mun vera
sá, að uppeldið er ekki rétt og
börnin ekki heilbrigð, ef þau virða
ekki föður sinn og móður.
Vér þurfum ekki að halda
60
lengra til þess að verða varir við
undarlegt ósamræmi í mati á
uppeldisstörfum og öðrum störf-
um þjóðfélagsins. En er það ekki
undarlegt að viðurkenna þörf
þekkingar,þegar móta skal kaldan
steininn, en gera vægar eða engar
þekkingarkröfur til þeirra, sem
eiga að vernda og leiðbeina börn-
unum á fyrstu árum æfinnar?
Rannsóknir uppeldis- og sálfræð-
inga hafa leitt í ljós, að uppeldis-
aðgerðir, sem beitt er af van-
kunnáttu og hugsunarleysi, eru
stórhættulegar, einkum ef um er
að ræða börn á frumbernsku.
skeiði. Nýlega las ég bók eftir geð-
læknirinn Wilhelm Stekel í Vín-
arborg. Bókin fjallar um uppeldi
foreldranna. í fjörutíu ár hefir
höfunduúinn starfað sem geð-
læknir. Mikill fjöldi fólks hefir
til hans leitað á þessu árabili,
bæði vegna uppeldisvandræða
barna sinna eða eigin vanheilsu.
Bók Stekels er full af eftirtektar-
verðum dæmum, sem gaman hefði
verið að gefa sýnishorn af, en
rúmið leyfir það ekki. Öll dæmin
eru staðreyndir úr lífinu, og þau
sýna og sanna, hversu geysivið-
kvæmt og þýðingarmikið æfiskeið
frumbernskan er. Og átakanleg-
ast er það, að næstum ómögulegt
reynist oft og tíðum að bæta fyrir
mistökin. Einstaklingurinn líður
oft alla æfi fyrir óskynsamlega
meðferð í æsku.
Stekel segir á einum stað í bók