Vaka : tímarit um þjóðfélags- og menningarmál - 01.03.1938, Page 77

í. árgangur . 1. ársfjórdungur VA.lv A
Hin upprennandi æska hefir stórt
hlutverk að vinna. Framundan eru erf-
iðir tímar, sem krefjast mikillar starfs-
orku og einlægs fórnarvilja. Hann er
hinn skapandi máttur, sem á að lyfta
Þjóðinni á það stig, að hana megi að
fullu og öllu telja sjálfstæða. Það er
hlutverk okkar að vinna að því, að þetta
land byggi „frjálsir menn, þegar aldir
renna.“ Við eigum að varðveita hina
fornu menningu og ávaxta sem bezt
þann arfs hlut, sem okkur verður feng-
inn í hendur. — Ef við gerum það ekki
bregðumst við skyldu okkar, og verðum
jafnframt menn að minni. Það var
metnaður forfeðra okkar, að bregðast
ekki því, sem þeim var til trúað, og er
okkur vonandi ekki úr ætt skotið með
það. Við vöxum við hverja þraut, sem
við fáum yfirstigið. Við eigum að láta
erfiðleikana vík.ia fyrir okkur í stað þess
að víkja fyrir þeim. Hinar stærstu tor-
færur getum við yfirstigið, ef okkur
skortir ekki trúna á okkur sjálf, trúna á
föðurlandið og trúna á sigursæld góðra
áforma
Björn Guðmundsson.
,... Og starfsfús er íslenzk æska
yfirleitt. Hún á líka sínar hugsjónir,
sína framtíðar-
drauma. Hún
horfir gunnreif
til framtíðar-
innar. Hún vill
sjá stóra hluti
gerast. Og við,
sem ung erum,
megum aldrei
gleyma því, að
slíkar hugsjónir
Komast ekki í
framkvæmd,
verða aldrei að
veruleika, nema
við vinnum sam-
an. Samstilltar hendur geta lyft því
Grettistaki, sem ósamtaka einstaklingar
ekki geta bifað. Æska nútímans hlýtur
því að bindast félagsböndum, sameinast,
lægja deilurnar. íslenzka þjóðin hefir
ekki efni á að eyða kröftum sínum í
það, að einn rífi það niður, sem annar
byggir upp. Ef æskunni tekst að gera
samheldnina að veruleika, mun þjóðin
jafnan stígi áfram, en aldrei til baka.
Við íslendingar gröfum ekki úr jörðu
gull eða aðra góðmálma. En þrátt fyrir
það eigum við eina gullnámu: Sögu
þjóðar okkar, þúsund ára reynslu, sem
er meira virði en svo, að til fjár verði
metin. Sú reynsla sýnir okkur, að þegar
einstaklingarnir eru félagslega þroskað-
ir, er þjóðfélagið sterkt. Og hún sýnir
einnig, að yfir öllum Sturlungaöldum
hvílir skuggi hins veika bjóðfélags. Þessi
reynsla er bending til okkar unga fólks-
ins um það, að lægja deilurnar, því að
heill og hamingja þjóðarinnar byggist
á því, að sem allra flestar hendur leggi
steina í hleðslur þeirra stórvirkja, sem
reist eru af hverri kynslóð, Ef það tekst,
þá er ég ekki kvíðinn um framtíð þjóð-
arinnar. Þá mun íslenzki fáninn jafnan
blakta við hún mitt á meðal okkar,
sem tákn um sjálfstæði þjóðarinnar, fé-
lagslegan þroska, frelsi hennar og ham-
ingju."
Finnur Kristjánsson.
„.... Fingraför sex hundruð ára kúg-
unar og harðréttis sáust, ef til vill, bet-
ur á æskunni en nokkru öðru, Hún var
varnarlaus gegn erlendum yfirráðum
eins og nýgræðingur gegn vorhreti. Menn-
ingarstofnanir, er aðeins veittu æðri
menntun,og þó af skornum skammti.voru
bæði fáar og smáar. Æskan átti yfirleitt
engan kost bóknáms, hún hafði ekki einu
sinni tækifæri til þess að læra undir-
stöðuatriði bóklegra fræða, lestur og
skrift. Erfið lífsbarátta fyrir brýnustu
nauðsynjum krafðist allra krafta æsk-
unnar, svo að hún hafði engan tíma
aflögu til þess að sinna sínum sérmál-
um. Erfið vinna og illur aðbúnaður
beygði bak æskumannsins, gerði hug
hans beiskju blandinn og setti á hann
ellimörkin fyrir tímann .... Breyting-
arnar, sem orðið hafa á þessu, eru öll-
um kunnar, og óþarft að fjölyrða um
þær hér. Eldra fólkið segir, að starf-
hæfni og manndómur æskunnar sé í
öfugum hlutföllum við kjör og aðbúnað.
Þrátt fyrir mikinn aðstöðumun standi
æska nútímans að baki æsku liðinna
tíma. En þetta er ranghermi. Sannleik-
urinn er sá, að með hverju árinu, sem
líður, verður æskan starfhæfari, enda
fer þeim stofnunum stöðugt fjölgandi,
sem heldur vilja hafa í þjónustu sinni
unga menn en gamla ....“
Friðrik Guðmundsson.
„Sú kynslóð, sem nú er að vera full-
tíða, er gjörfulegri, þróttmeiri og betur
71