Vaka : tímarit um þjóðfélags- og menningarmál - 01.03.1938, Qupperneq 82

VAKA í. árgangur . 1. ársfjórdungur
Guðmundur Daníelsson:
Gegrnum lystigarðinn
Símon Jóh. Ágústsson:
Leikir og leikföng
Sigurður Helgason:
Og árin líða
Stefán Strobl:
Samtíðarmenn í spéspegli
Fritiof Nilson,-Piraten:
Bombí Bitt.
Arthur Weigall:
Neró keisari.
Mikkjel Fönhus:
Skíðakappinn.
Gegnum lystigarSinn nefnist ný skáld-
saga frá hendi Guðmundar Daníelsson-
ar. — ísafoldarprentsmiðja er útgefandi.
— Allmikið hefir skort á, að kalla mætti
Guðmund sjálfstæðan höfund. Og ennþá
skortir of mikið á sjálfstæði hans, enda
þótt þessi síðasta saga gefi tilefni til að
vænta nýs og betri Guðmundar, þess
Guðmundar, sem afneitar þeirri barna-
trú sinni, að stílkækir og smekklausar
lýsingar, ásamt lítt skiljanlegum — en
þó ófrumlegum — orðum og hugrenn-
ingum sögupersónanna sé einkenni
snilldar í skáldsagnagerð.
En sagan af Hrafni, skáldinu unga og
veikgeðja, sem um nálega tveggja ára
skeið reikar um „lystigarð" lífs síns,
helgar sig sinni einu og sönnu „köllun“
í lífinu, er að mörgu leyti vel sögð. Lýs-
ingin á Hrafni er, þegar allt kemur til
alls, sjálfri sér samkvæm, og á köflum
ágæt. Skáldið Hrafn er sannfærður um
fánýti hinna tímanlegu verðmæta. Bú-
skaparbasl móður sinnar og bróður skil-
ur hann áreiðanlega ekki og fórnar því
heldur ekki miklu af hugsunum sínum.
Órímað ljóð með mai'gþvældum slag-
orðum um kúgun og arðrán er hans
opinberun .
Skipbrot á helgustu vonum hans,
hrekur hann út fyrir hlið „lystigarðsins“
og beinir huga hans og starfsorku að
þeim óbrotnu, en óendanlegu þýðingar-
miklu störfum, sem hann var alinn upp
76
við: Hrafn gerist bóndi í sveit og unir
vel sínum hag, enda þótt hann geti
aldrei fyllilega gleymt sinni „fyrstu ást“.
Það er ekki gott að segja, hvort aftur-
hvarf Hrafns táknar stefnuhvörf 1 lífi
Guðmundar sem rithöfundar, en hitt er
víst, að úr þessu er full ástæða til að
fylgjast með Guðmundi á þroskabraut
hans. Og það verður bezt gert með því,
að lesa þessa bók og síðan þær, er á
eftir fylgja.
„Leikur er barna yndi“, segir forn
málsháttur. Enginn veit aldur þessa orð-
taks, er sjálfsagt er hann nokkuð hár.
Má af því ráða það, sem öllum er raun-
ar vel kunnugt, að leikþörf og leikir
barna er ekki eitt af „spillingu" tuttug-
ustu aldarinnar, heldur staðreyndir, sem
eru jafngamlar mannkyninu.
Uppeldisfræðilegar bókmenntir ís-
lendinga eru næsta fáskrúðugar, enda
naumast annars að vænta. Það verður
því að teljast mjög merkilegur atburð-
ur, þegar ný bók um þau efni bætist í
hóp þeirra, sem fyrir eru. Á síðastliðnu
ári kom út góð bók um uppeldismál,
Uppeldið eftir Bertrand Russell, þýdd af
Ármanni Halldórssyni. Og nú í ár bætist
önnur við, Leikir og leikföng eftir dr.
Símon Jóh. Ágústsson. Hana má einnig
hiklaust kalla „góða bók“, og víst er um
það, að boðskapur hennar er orð í tíma
talað. íslenzkir uppalendur hafa ekki
áður átt völ á neinum bókakosti á móð-
urmáli sínu um þetta efni. Hinsvegar
er vel vitað, að leikir barna, leikföngin,
sem þeim eru fengin í hendur og að-
staðan, sem þeim er búin við leiki sína,
er harla mikilsvert atriði í réttu og skyn-
samlegu uppeldi.
Bók dr. Símonar hefst á stuttri og
glöggri greinargerð um helztu kenning-
ar viðkomandi orsökum og þýðingu
leikja. Síðan tekur hann fyrir atriðið af
öðru, er lýtur að leikjum barna og gefur
holl ráð og bendingar um hvað eina.
Leikir og leikföng ber ljósan vott um
mikinn lærdóm höfundarins, en hún er
eigi að síður alþýðlega rituð og hin læsi-
legasta fyrir allan almenning. — Út-
gefandi bókarinnar er ísafoldarprent-
smiðja h.f.
Og árin liða, nýútkomin bók eftir Sig-
urð Helgason, hefir inni að halda þrjár
stuttar skáldsögur.
Sigurður er nokkuð kunnur af fyrri
bókum sínum tveimur, Svipum og Ber er