Úrval - 01.02.1948, Side 95

KONUNGSRlKIÐ Á BAK VIÐ DAUÐANN
93
einmitt með sínum eigin tækj-
um. Það er þó alltaf einhver
von tengd við réttlætiskennd
og meðfædda góðvild venjulegs,
heiðarlegs fólks? Já, auðvitað;
það er til gott fólk í heiminum
eins og við vitum öll; það er
mikið af göfgi og fegurð í mann-
iegu lífi hvarvetna. En jafnvel
þessi mannlega góðvild getur
blandazt hinni drembnu og ör-
lagaríku sjálfselsku mannanna;
og hún er ekki nándar nærri eins
einlæg, djúprætt og stöðug og
réttlátt fólk ímyndar sér; hún
getur á hverri stundu komið
upp um ófullkomleik sinn og
vanmátt. Ef við neitum að taka
orð Páls postula og heilags
Ágústínusar trúanleg um þetta,
þá verðum við að trúa Freud og
Jung. Við getum jafnvel vitnað
í Winston Churehill, sem lýsti
þessu af mikilli gerhygli í bók,
sem hann ritaði skömmu fyrir
síðustu styrjöld: „Það er áreið-
anlegt“, segir hann, „að þó að
mennirnir séu að auka þekkingu
sína og mátt með æ meiri hraða,
þá hafa dyggðir þeirra og vizka
ekki tekið miklum framförum
á liðnum öldum . . . . Ef nægi-
legt tilefni gefst — hungur,
ógnir eða stríðsæði — getur
nútímamaðurinn, sem við
þekkjum svo vel, framið hrylli-
legustu ódæðisverk, og nútíma-
konan styður hann í illvirkjum
með ráðum og dáð.“ Lýsing
Churchills á hinni mannlegu
mótsögn getur minnt okkur á
það, að Nýja testameníið geng-
ur lengra. Eitt djúpsæasta spak-
mæli þess —■ sem kemur svo illa
við dramb okkar — er það, að
auðveldara sé fyrir syndarann
að frelsast en hinn réttláta,
Jesús vissi, að það er enginm
þáttur í eðli mannsins, jafnvel
ekki dyggð hans, sem er óspillt-
ur af syndinni, og að engin synd
er jafn viðsjál og hættuleg og
hin sjálfbirgingslega réttlætis-
kennd, sem er ekkert annað en
dramb. Hann varaði okkur við
því, að það búi mikil vonzka
í hinni svokölluðu góðvild, og
það er einmitt um þetta, sem
sagan af Faríseanum og toll-
heimtumanninum f jallar.
í stuttu máli: hin algenga
kennisetning um óhjákvæmi-
lega framþróun til jarðneskrar
paradísar er nýtízku hindur-
vitni, sem á sér ekki stoð í veru-
leikanum, hvorki mannkynssag-
an né vísindin réttlæta slíka
kenningu. Hugsandi fólk veit,
að hin marglofaða menning
okkar stendur ekki á traustum