Úrval - 01.12.1952, Blaðsíða 63

HUGKLOFNUN.
61
Auðvitað fellur jámtjaldið
ekki alveg niður allt í einu. Oft
reyna hlutar af persónuleikanum
að halda í eitthvert slitur af
vemleikanum. Það er stig hinna
virku sjúkdómseinkenna —
skapofsa, sjálfsmorðstilrauna
og ofsahræðslu. Oft tekst að
stöðva geðveikina á þessu stigi,
hrífa sjúklinginn aftur inn á
svið veruleikans, með einbeitt-
um og markvissum lækninga-
aðferðum.
En ef geðveikin er illkynjuð
heldur hún áfram — stundum
hægt, stundum hratt — unz hún
kemst á vonlaust stig. Jafnvel
veikburða tilraunir til að taka
þátt í daglegu lífi hætta að
mestu. Imyndanaheimurinn um-
lykur sjúklinginn. Baráttan er
afstaðin. Óraunveruleikinn er
ekki lengur þægileg uppbót á
veruleikanum. Hann er orðinn að
veruleika.
Það hefur mikið verið skrifað
um hin ýmsu stig hugklofnunar.
Sú stigskipting er að mestu
fræðilegs eðlis. I raun og veru
eru stigin aðeins tvö.
Hið fyrra er stig hinna virku
sjúkdómseinkenna. Það gefur til
kynna að einhver hluti af per-
sónuleikanum sé enn að berjast
gegn ásókn ímyndanaheimsins.
Þetta stig varir stundum aðeins
fáeina mánuði, en ég hef séð
marga sjúklinga með annan
fótinn í heimi veruleikans
heyja þessa baráttu árum sam-
an, leitast við að finna ein-
hvem samkomulagsgrundvöll
milli þessara tveggja andstæðu
heima.
Á síðara stiginu hefur öllu
taki á veruleikanum verið sleppt.
Sjúklingurinn hefur endanlega
tekið sér bólfestu í fílabeins-
tumi ímyndunaraflsins, og allra
inngöngudyra í hann er vand-
lega gætt f yrir ágangi umheims-
ins. Þetta er ástæðan til þess
að sumir ólæknandi hugklofar í
geðveikrahælum þar sem matur
er ólystugur, umhirða ónóg og
umhverfið ömurlegt og tilbreyt-
ingarlaust láta sér fátt um það
finnast og virðast ánægðir.
Þeir era öruggir í ímyndana-
heimi sínum. Hversu ömurleg
sem lífskjör þeirra eru, þá era
þeir sælir í trúnni á mikilleik
sjálfs sín, „eru“ raunverulega
þeir pótentátar, kóngar og keis-
arar sem þeir telja sig vera. Þeir
sjá ekkert misræmi í tign sinni
og örbrigð.
Með framkomu sinni segir
hugklofinn óafvitandi: ,,Eg met
einskis allt það sem þið sækist
eftir — góðan mat, fín föt,
glæsilegar íbúðir, skrautlega
bíla. Fé og verðbréf, fasteignir
og laun, máttarstoðir lífs ykkar,
er hverfult og ótryggt. Eg á það
sem er miklu varanlegra. Mitt
er valdið, hið eina raunverulega
vald. Eg get hugsað skemmtileg-
ar hugsanir, látið mig dreyma
fallega drauma og breytt þeim í
veruleika sem ég lifi í. Enginn
getur tekið þetta frá mér.“ Þetta
er að vísu hættuleg gjöreyðing-
arstefna og aðgerðarleysi, en ef