Úrval - 01.12.1952, Blaðsíða 20

Úrval - 01.12.1952, Blaðsíða 20
18 ÚRVAL okkur á þetta. Stundum birtist þessi verndargripatrú í hinum fáránlegustu myndum. 1 sýn- ingarskápum safna má stund- um sjá — mér liggur við að segja stoppaða villimenn — sem eru svo þaktir smáhlutum að ekki er nálinni niður stingandi. Við hvítu mennirnir horfum gegnum glerið í sýningarskápn- um og brosum að galdramann- inum. Hjátrú, segjum við. Heimskuleg hjátrú, segja sum- ir. En hjátrú er aðeins orð, það er engin skýring. Nei, hug- myndin um mátt dauðra smá- hluta er trú frumstæðra manna, og hún er óbifanleg. Stundum er trúin á dauða hluti sameign fjöldans. Heilir ættflokkar eru sammála um að einn eða annar dauður hlutur sé þeim heilagur — það getur verið steinn, tré, kofi eða hvað sem er. Vísindin sem allt vilja binda í kerfi kalla þessa frum- stæðu trú fetich (skurðgoða- dýrkun). Stundum mega menn ekki snerta einhvern dauðan hlut eða vera á einhverjum til- teknum stað. Ef bannið er brot- ið eiga menn á hættu að missa lífið; þetta kallast tahu (bann- helgi). Loks er enn ein notkun dauðra hluta, sem mjög hefur tíðkast á öllum menningarstig- um. Ég á hér við þá muni sem lagðir eru í gröf með látnum mönnum. Hinn dauði þurfti að hafa eitthvað með sér í gröf- ina. Hversvegna? Fyrst og fremst vegna þess að flestar frumstæðar þjóðir ímynduðu sér að dauðinn væri upphaf ferðar, er lyki einhversstaðar þar sem hinn látni fengi sama- stað. Hjá egyptum sjáum við gleggst dæmi þess að lagðir eru 1 gröfina allskonar munir sem ætla má að létt geti hinum látna ferðina: vagnar, bátar, hestar, ferðaföt og matur, og með því að ferðalangurinn getur Ient í hættum, fær hann með sér vopn, boga, örvar, skildi og stríðsaxir og auk þess fjöl- marga verndargripi til verndar gegn óhöppum. En þegar hinn látni kemur á áfangastað er gott fyrir hann að hafa í kring- um sig hluti sem hann átti og notaði í lifanda lífi svo að hann þurfi ekki að afla sér nýrra, sem gæti verið erfitt eða jafn- vel ógerlegt. Hinn dauði fær þannig með sér í gröfina svo mikið af allskonar munum, sem hann átti í lifanda lífi og hon- um þótti vænt um, að erfitt getur orðið að koma þeim fyr- ir, og þá er gripið til þess ein- falda ráðs að brjóta þá og hlaða brotunum þannig að meira rúmist í gröfinni. Þetta ráð sýnir okkur greinilega, að hinir dauðu hlutir voru á ein- hvem dularfullan hátt taldir lifandi. En við greftrunina áttu peir a'ö deyja og rísa síðan upp aftur með eiganda sínum. Ur því að þeir áttu að deyja gerði ekkert til þó að þeir væru brotnir, þeir yrðu áreiðanlega heilir þegar þeir risu upp aft-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Úrval

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.