Úrval - 01.12.1952, Blaðsíða 39

Úrval - 01.12.1952, Blaðsíða 39
FALLBYSSUKÖNGAR OG KEISARAR 37 Það voru dýrlegir tímar fyrir vopnaframleiðendur. í þýzka frelsisstríðinu stóð Krupp við Mið Napóleons til hins síðasta, þótt hann væri þýzkur, en þegar styrjöldinni var lokið og eftir- spurn eftir vopnum minnkaði, taldi Krupp sig eigi að síður eiga tilkall til efnahagsaðstoðar frá Berlín. Rauði þráðurinn í þróun Kruppverksmiðjanna er einmitt þessi: annarsvegar markviss sókn til að ryðja sér braut inn á alla markaði og selja öllum, einnig óvinum Þýzkalands, og hinsvegar þving- unarráðstaf anir gagnvart þýzku ríkisstjórninni til að hafa út úr henni fé. I fyrstu bar sú við- leitni að vísu ekki árangur. í Berlín var veldi prússnesku junkaranna óskorað, og þeir voru á móti því að búa herinn nýtízku vopnum, auk þess voru þá betri vopnaframleiðendur í Prússlandi en Krupp. Það var ekki fyrr en 1859 að Krupp tókst að brjóta ísinn og þá hefst sam- vinnan við Hohenzollana. Hinn lO.maí það ár fékk Krupp fyrstu pöntun sína frá prússneska her- málaráðuneytinu á 72 sexpunda fallbyssum, og þessi pöntun var fram komin fyrir áhrif ekki minni manns en Vilhjálms krón- prins, sem seinna lét hækka pöntunina upp í 300 byssur — en það var óhemjumagn á þeirra tíma mælikvarða. Hvernig atrikaðist þetta?' Var Vilhjálmur — síðar prússa- jkoxmngur og þýzfc.3r keisari — var hann framsýnni en hernað- arráðunautar hans? Vafalaust ekki. En Alfred Krupp, aðalfor- stjóri verksmiðjanna hafði sem reiðmaður og áhugamaður um hesta komizt í náin kynni við nokkra áhrifamikla hirðmenn, og gegnum þá komst hann i persónuleg kynni við krónprins- ins og vann trúnað hans með því að segja honum frá frönsk- um vopnapöntunum, sem hann kvaðst af þjóðernisástæðum helzt vilja komast hjá að af- greiða, ef hann í staðinn gæti fengið jafnstóra prússneska pöntun. I grandaleysi gekk Vil- hjálmur í gildruna. Hann hefði átt að vita, að um sömu mundir var Alfred Krupp að reyna að selja vopn til Frakklands, þar sem Napóleon III var einmitt að vígbúa stórskotalið. Ófriðartímabil 19. aldarinnar var um þessar mundir að hefj- ast. Tveim árum seinna hóf Bismarck skeið sitt sem prúss- neskur ríkiskanslari undir kjör- orðinu að vandamál tímanna yrðu ekki leyst með málæði og samþykktum heldur með blóði og járni. Þetta voru blómatímar fyrir vopnaframleiðendur, en Krupp komst að raun um, að prússneska herstjórnin var ekki leiðitöm. Roon hermálaráðherra og von der Heydt verzlunar- málaráðherra, sem báðir voru íhaldssamir skriffinnar, voru með réttu þeirrar skoðunar, að Alfred Krupp væri ekki treyst- andi, og veigruðu sér við að
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Úrval

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.