Úrval - 01.12.1952, Blaðsíða 22

20
ÚRVAL
mér þó ég tali dálítið um sjálf-
an mig.
Enginn, alls enginn, sem
þekkir mig mun telja mig hjá-
trúarfullan. Samt leynist með
mér vísir, sem ég reyni eftir
mætti að útrýma. Kaupsýslu-
maður sem ég starfa allmikið
með hefur þann sið að berja
undir borðið þegar hann talar
um eitthvað sem virðist ætla að
lánast vel, en úrslitin eru þó
ekki alveg einsýn. Svona uppá-
tæki eru smitandi, og ég vand-
ist á að berja undir borðið til
þess að verjast óláni. Dag
nokkurn varð mér á að berja
undir borðið þegar ég var að
tala við mann sem ég bar mikla
virðingu fyrir. Maðurinn sá
þetta og sagði hvatskeytlega:
„Hvað er þetta, þér eruð hjá-
trúarfullur!“ Ég varð svo
skömmustulegur, að mér fannst
ég verða að færa fram afsak-
anir. — Síðan hef ég aldrei
barið undir borðið, en í hvert
slti'pti sem ég stilli mig um þaö,
flýgur mér í hug aö ég muni
ná sam,a árangri með þvi að
hugsa mér að ég berji undir
borðið.
Nú getur hver og einn leitað
í djúpi sálar sinnar, hvort þar
leynast ekki leifar af einhverri
svipaðri hjátrú. Ég get ekki
skýrt þetta öðruvísi en sem
leifar — kannski arfteknar leif-
ar — af frumstæðum náttúru-
skilningi, sem skynsemin reynir
að bæla niður, með misjafnlega
góðum árangri.
En nú skulum við snúa okk-
ur að hjátrú sem tengd er
dauðum hlutum. Það er miklu
auðveldara að kynnast henni,
því að fæstir gera sér Ijóst að
hér sé um hjátrú að ræða.
Menn kalla það virðingu fyrir
hlutnum eða að hann hafi
tryggðmæti fyrir þá. I þessum
orðum felst í rauninni engin
skýring — hér er um að ræða
tilfinningamat, sprottið af hjá-
trú sem menn gera sér ekki
grein fyrir. Og þessvegna reyna
menn ekki að leyna því.
Við þekkjum öll manninn sem
leitar dunum og dynkjum að
blýantsstubb sem hann hefur
týnt. Var þetta einhver sérstak-
ur blýantur? Sei, sei, nei, það
var bara lítill stubbur, „Vik-
ing nr. 2.“, en ég hef nú geng-
ið með hann í vestisvasanum í
tvö ár, og ég vil ógjarnan missa
hann. Við hjálpum honum að
leita, við vorkennum honum,
við setjum okkur í spor hans,
hugsum okkur að við hefðum
misst eitthvað, sem okkur þyk-
ir vænt um, — og þegar við
finnum loks stubbinn bak við
setuna í hægindastólnum, ljóm-
ar andlit mannsins af ánægju,
og við gleðjumst yfir að hafa
hjálpað meðbróður í neyð.
Þetta er nú bókstaflega geð-
bilun! Nei — það er ekki geð-
bilun, það er blátt áfram skurð-
goðadýrkun. Alveg óafvitandi
situr tilhneigingin í okkur, eftir
árþúsundir. Við köllum það
tryggðmæti — sláurn fram orði