Úrval - 01.12.1952, Blaðsíða 64

62
tíRVAL
til vill er það vísbending um
nokkra af göllum og sumt af
óréttlæti þess heims sem við
lifum í.
Oft virðist hugklofinn hald-
inn algerum tilfinningadofa. En
svo er þó venjulega ekki. Að því
er snertir afstöðu hans til um-
heimsins er sanni nær að kalla
ástand hans „leiða“.
Lokastig hugklofnunar er oft
nefnt „dementia" (af latneska
orðinu „mensa“ sem þýðir sál
og forskeytinu „de“ sem þýðir
„af“ eða „frá“). Þetta er ekki
réttnefni, því að hugklofnun er
ekki formyrkvun minnisins eða
önnur einkenni hugarhrörnunar,
eins og við sjáum í „dementia"
af völdum skemmda á heila-
frumum og -vefjum. Það má
ef til vill kalla hana „dementia"
tilfinningalífs og dómgreindar.
Ef við mælum tilfinningarnar á
mælistiku daglegs lífs í heimi
veruleikans, þá eru þær ófull-
komnar og sljóar.
Einn af sjúklingum mínum er
kona sem þjáist af hugklofnun.
Ég vitja hennar nokkrum sinn-
um á ári. Hún tekur á móti mér
með hlýju brosi og tiginbornu
fasi, en talar sjaldan. Hún gefur
mér til kynna, að hún kjósi helzt
að ég standi í návist hennar.
Eftir nokkrar mínútur lyftir hún
hægri hendinni til merkis um að
áheyrninni sé lokið. Ég geri ráð
fyrir að ,,prinsessan“ óski að
hverfa aftur til ,,prinsins“, elsk-
huga síns.
Svipbrigðaleysi er einkenni
hugklofnunar. Þegar ég var að
byrja sérnám mitt í geðlækning-
um var mér sýndur geðveikra-
spítali. I einum ganginum heyrði
ég hávaða mikinn. Við nánari
athugun sá ég hvar sjúklingur
stóð í dyrunum á klefa sínum
og barði höfðinu með reglulegu
millibili við þunga eikarhurðina.
Ég bjóst við að sjá mikinn þján-
ingarsvip á andliti sjúklingsins,
en andlit hans var sviplaust og
stirðnað.
Þegar hugklofnunin er á háu
stigi er ekki aðeins um að ræða
skort á tilfinningum til að örva
hugsunina, heldur eru hugsanir
og tilfinningar oft í beinni mót-
sögn hvorar við aðra. Hugklofi
sagði mér eitt sinn að óvinir
hans ætluðu að binda hann og
drepa hann með því að láta einn
vatnsdropa detta á höfuð hon-
um á hverri klukkustund. Það
mundi taka þá 8972 ár að ljúka
verkinu. Um leið og hann sagði
mér frá þessum hörmulegu ör-
lögum sínum brosti hann aula-
lega. Það er þetta sem átt er við
með orðinu hugklofnun. Hugs-
anir og tilfinningar verða
viðskila. Persónuleikinn klofn-
ar.
Og þó getur hugklofi, sem ár-
um saman hefur lifað algerlega
í ímyndanaheimi sínum, náð
stutta stund sambandi við veru-
leikann að nýju. Sjúklingur sem
hafði þjáðst af hugklofnun í 10
ár neitaði að borða mánuðum
saman, af hlýðnisskyldu við eitt-
hvað sem hann kallaði ,,heit“,