Úrval - 01.02.1956, Qupperneq 2

Til lesenda.
Framhald af 4. kápusíðu.
færi til að ræða svolítið við þá
um útgáfuna.
Fyrirmyndin að útgáfu Úrvals
var í upphafi sótt til erlendra
tímarita, einkum ameriskra og
enskra, sem voru nýjung að því
leyti, að þau sóttu allt efni sitt
í önnur tímarit og blöð og birtu
það samþjappað eða stytt (con-
densed). I fyrstu sótti Úrval efni
sitt allmikið í þessi tímarit. En
það kom brátt í ljós, að þótt efni
þeirra væri fjölbreytt og aðgengi-
legt, var megnið af því utan
þess ramma, sem Úrval hafði sett
sér; það var léttvægara, meira
skemmtiefni en fróðleikur, og
fróðleikur um nýjungar í vís-
indum og tækni ekki alltaf sem
áreiðanlegastur, meira lagt upp
úr æsifréttagildi hans en raun-
gildi. Þó var annað einkenni þess-
ara tímarita kannski enn fjær
því marki sem Úrval hafði sett
sér, en það er viðleitni þeirra til
þess að búa efnið í hendur lesend-
unum i sem allra auðlesnustu
formi, melta það fyrir þá („Di-
gest“, sem er samheiti þessara
tímarita og þýðir að melta, talar
skýru máli í þessu sambandi),
losa þá við allt erfiði af því að
brjóta heilann um efnið og kryfja
það til mergjar.
Úrval varð því að leita á fleiri
mið til fanga. Við þá leit kom
í ljós, að furðu örðugt reyndist
að finna tímarit, sem voru á svip-
aðri línu og Úrval hafði markað
sér. Ofgnótt var „Ðigest" tíma-
rita og myndskreyttra viku- og
mánaðarrita sem þau sóttu efni
sitt í. Ekki var heldur neinn hörg-
ull á vísindaritum og öðrum fræði-
ritum, sem ekki eru ætluð öllum
almenningi. En alþýðleg fróðleiks-
rit, eins og Úrval vildi vera, í
senn fræðandi, vekjandi og
skemmtandi, reyndust torfundin.
Hafi sumum lesendum Úrvals
fundizt sumt efni þess stundum
í tyrfnara lagi, og öðrum annað
efni javnvel fullléttvægt, þá er
skýringin sú, að Úrval hefur sótt
drjúgan hlut af efni sínu annars-
vegar í það sem aðgengilegast er
leikmönnum í fræði- og vísinda-
ritum, og hinsvegar í það sem
helzt þótti slægur í í þeim ritum
sem almenningur í öðrum löndum
les mest.
Það sem mestu réð um þá
stefnu, er Úrval markaði sér í
upphafi, mun hafa verið hugboð
ritstjórans um, að íslenzk alþýða
væri vandlátari á lestrarefni en
alþýða annarra landa. Það er ís-
lenzkri alþýðu til hróss, að þetta
hugboð reyndist rétt. Öll skemmti-
ritin um ástir og glæpi, sem nú
flæða yfir, kunna að vekja efa-
semdir um vandfýsni íslenzkra les-
enda. En lestur slíkra rita verður
þá fyrst hættulegur, þegar hann
er orðinn að heita má eina lestr-
arefni fólksins, og því fer fjarri,
að Úrval hafi ástæðu til að ætla
að svo sé.
Heftum Úrvals var fyrir þrem
árum fjölgað úr 6 í 8 á ári. Var
það upphaf að áætlim um fjölg-
un upp í 10 hefti á ári. Reynsl-
an, sem fékkst af þessari fjölg-
un, varð ekki sú, að fýsilegt þætti
að framkvæma áætlunina til fulls
og hafa því heftin verið 8 þessi
ár, þótt það væri aldrei ætlunin,
að sú taia yrði til frambúðar.
Undirrituðum er ekki launung á
því, að hann var alla tið heldur
mótfallinn fjölgun heftanna, og
þar sem hann hefur nú fengið
full umráð yfir útgáfunni, hefur
hann ákveðið að fækka heftun-
um aftur i 6 á ári. Er það gert
í sannfæringu þess, að betur tak-
ist val í 6 hefti en 8, og einnig
hins, að íslenzka lesendur skorti
miklu fremur vandaðra lesefni en
meira að vöxtum.
Gísli Ölafsson.