Úrval - 01.02.1956, Side 25

FINLANDIA
23
hafi hlutverki að gegna og
hvaða eiginleikar það séu sem
geri duglegt tónskáld að miklu
tónskáldi, hinn andlegi arfur
hans, þjóð hans, reynsla og end-
urminningar þjóðarinnar, per-
sónulega reynsla hans, eða bara
mikill þróttur og nokkur reiði
og viljinn og þörfin til að tjá
dauðlegleika sinn og verða þann-
ig ódauðlegur?
Drottinn minn.
Og guð fyrirgefi mér — ég
spurði hann raunverulega um
þetta allt saman.
Ég ók í gömlum Buick og
hið hreina, finnska landslag
brunaði framhjá mér; á vegun-
um voru drengir á reiðhjólum,
gangandi stúlkur og bændur á
heimleið í hestvögnum. Loftið
tært og bjart. Græn og fersk
grózka allt um kring. Himinninn
alheiður. Tær, svöl vötn. Skugga-
sæl tré. Gras. Land. Finlcmdia.
Það átti að vera hús einhvers
staðar í þessu landslagi. Bíl-
stjórinn stöðvaði bílinn á miðj-
um þjóðveginum og spurði þrjár
ungar stúlkur hvar hús Jean
Síbelíusar væri. Stúlkurnar
sögðu, að hann væri kominn of
langt. Við þyrftum að aka 2—
300 metra til baka. I Finnlandi
þekkja allir Jean Síbelíus og
margir í Helsinki og umhverfi
hennar hafa talað við hanm
Misskiljið ekki þetta. Ég
meina allt annað. Þið megið ekki
halda að ég eigi við að það sé
umtalsvert að margir menn
skuli hafa talað við Síbelíus og
að það sé fallegt af honum að
þekkja margt fólk. Ég á við
að það gildi einu máli. Allt þetta
fólk á heima í Finnlandi, og Jean
Síbelíus er mikilmennið sem
semur tónverk, og hinir eru hin-
ir og það gildir einu máli. Allt
eru þetta Finnar.
Ég fór inn í húsið. Þjónustu-
stúlkan beið mín og bauð mig
velkominn á finnsku. Hann sat
inni í stofu og var að tala við
ungan mann, Vesturfinna, frá
Kaliforníu, og hann reis á fæt-
ur, og það var eins og ég hafði
búizt við, Finlandia, Jean
Síbelíus, sjötugur, óháður aldri
og tíma, barn, bros hans, áköf
alúðin, yes, yes, yes, sterk hönd-
in, ákefðin í hreyfingum, þrótt-
urinn og guð minn, hvað nú um
hinar bjánalegu spurningar? Ég
gat ekki komið upp orði, en ég
varð að ljúka þessu sem fyrst
og hypja mig síðan — og mest
langaði mig til að stökkva burt
á stundinni. Ég reyndi að skýra
spurningarnar, en hnaut um orð-
in; hann var mikill maður, ekki
einungis að vexti, og ég var frá
Ameríku og hafði verið ellefu
stundir í Helsinki.
Hann svaraði þessum vand-
ræðaspurningum, og það var
ágætt. Já, já, þögn. Þögnin er
allt. (Hann spratt á fætur,
stóru hendurnar hans skulfu;
hann greip öskju með vindlum.
— Vindil? Og svo kallaði hann
á wisky og eftir andartak kom
stúlkan með wisky). Tónlistin
er eins og lífið. Hún upphefst