Orð og tunga - 2023, Side 81

72 Orð og tunga
d. þú ert snögg að læra þetta gáfnaljósið þitt. (Athuga­
semd á samfélagsmiðli 2015)
e. Ahahahaha, límheilinn þinn! (Athugasemd á sam­
félags miðli 2008)
f. Þú ert auðvitað ekkert nema snillingur rúsínan þín
(Athugasemd við blogg 2008)
g. Krúttið þitt! Mikið er ég glöð að þér líkaði gjöfin.
(Athugasemd við blogg 2012)
h. Hey, það geta ekki allir litið út eins og þú, fegurðardísin
þín. (Athugasemd á samfélagsmiðli 2007)
i. Til hamingju forkurinn þinn! (Athugasemd á sam­
félags miðli 2017)
j. Hlakka til að hlusta dugnaðarforkurinn þinn!! (At­
huga semd á samfélagsmiðli 2020)
k. Jaxlinn þinn!! þú ert ótrúlega mögnuð (Athugasemd á
samfélagsmiðli 2019)
l. Gangi þér rosalega vel Rikki, þú massar þetta harð-
jaxlinn þinn (Athugasemd á samfélagsmiðli 2017)
m. takk fyrir það sænski öðlingurinn þinn (Athugasemd
við blogg 2007)
Hrósyrðin í (1) voru valin af handahófi og vísast má finna fleiri slík
innan X þinn. Merkingarsviðin eru nokkur, þarna er vísað til snilli,
yfirbragðs, dugnaðar og gæsku. Í dæmunum í (1) virðast samböndin
vera notuð af heilum hug ef svo má segja, þessi orð eru ekki látin falla
í kaldhæðni. Um slíkt má þó auðvitað einnig finna dæmi:
(2) a. þú ert það sem við köllum alvöru trúður til hamingju
með þann titill meistarinn þinn (Athugasemd á sam­
félags miðli 2020)
b. Nú fyrst þú ert svona gáfuð þá getur þú kannski frætt
okkur þessi vitlausu, gáfnaljósið þitt?“ segir Stebbi og
hnippir í systur sína. (Anna Elísa 1996:10)
Átta heimildarmenn, tveir danskir, tveir norskir, tveir sænskir og
tveir færeyskir, allir íslenskumælandi eða vel kunnugir málinu, telja
að notkun sambærileg þeirri sem sjá má í (1) væri harla óvanaleg í
þeirra móðurmálum. Norðmennirnir segja mynstrið din X nær ein­
göngu bundið við neikvæð ummæli, séu nafnorðin jákvæð þá sé
einkum um að ræða kaldhæðni, sbr. dæmin í (2). Í sama streng taka
Svíarnir, ditt geni væri t.d. varla notað nema í kaldhæðni. Sem dæmi
tunga25.indb 72 08.06.2023 15:47:15