Orð og tunga - 2023, Blaðsíða 121

112 Orð og tunga
Það væri athugandi að gera könnun meðal notenda Lexíu sem gæti
varpað ljósi á notkun þeirra á orðabókinni og skoðun þeirra á henni.
Slíkar kannanir geta verið fróðlegar ef næg þátttaka næst og myndu
þær gagnast ritstjórunum, bæði íslenska og franska hlutans. Árið 2014
var könnun lögð fyrir notendur ISLEX­orðabókarinnar og aftur 2016
(sjá Halldóru Jónsdóttur og Þórdísi Úlfarsdóttur 2016). Niðurstöður
þeirra kannana leiddu í ljós aldurssamsetningu notenda, þjóðerni,
viðhorf þeirra til orðabókarinnar, upplifun þeirra af notkun hennar
og fleira. Sumar athugasemdanna leiddu til endurbóta en aðrar vöktu
ritstjórana aftur á móti til umhugsunar um ýmis atriði. Einnig var gerð
könnun meðal finnskra notenda ISLEX sem gaf skýrar upplýsingar
um leitarhegðun þeirra (Helga Hilmisdóttir 2019).
5 Lokaorð
ISLEX­orðabókargrunnurinn var unninn út frá viðfangsmálinu ís­
lensku og ekki var unnt að taka samanburð málanna með í reikn­
ing inn þar sem norrænu markmálin voru frá upphafi fleiri en eitt og
átti sami grunnurinn að nýtast við gerð orðabóka fyrir öll mark málin
(Aldís Sigurðardóttir o.fl. 2008:783–784). Heilt á litið hefur orða­
bók ar grunnurinn hentað vel til að smíða íslensk­franska orðabók
en í einstaka tilvikum hefur franska markmálið kallað á breytingar
á notkunardæmum eða framsetningu orðastæðna. Nýtt markmál
krefst annarra lausna eins og fjallað hefur verið um hér að framan.
Þar sem þýska er annað markmál í sama gagnagrunni hafa breytingar
á dæmum einnig áhrif á þýðingar þess máls. En það virðist ekki
hafa komið að sök og ekki hefur verið kallað eftir breyttum dæmum
vegna þýsku, enda eru nýju dæmin eftir sem áður á eðlilegri ís lensku.
(Þegar þetta er ritað er búið að þýða helming orðaforðans á þýsku.)
Mark mið orðabókarstarfsins er ávallt að veita sem bestar og réttastar
upp lýsingar á sem skýrastan hátt og safna mikilvægum tungu mála­
gögn um í leiðinni.
Í raun er vinnu við veforðabók aldrei lokið. Tungumálin taka stöð­
ugt breytingum og einnig breytast aðstæður í umhverfi og samfélagi
og viðhorfin með, til dæmis má nefna að upphaflegri skýringu á
orðinu foreldrar hefur verið breytt í Íslenskri nútímamálsorðabók þar sem
foreldrar eru ekki alltaf karl og kona. Ekki er heldur svo langt síðan
orðabækur voru aðeins gefnar út á prenti og þá þurfti á einhverjum
tímapunkti að hætta vinnunni við verkið og ákveða að nú ætti að
tunga25.indb 112 08.06.2023 15:47:16