Orð og tunga - 2023, Síða 132

Ágústa Þorbergsdóttir og Guðrún Kvaran: Mannanafnaskrá 123
Nafn er íslenskt í skilningi mannanafnalaganna ef allir liðir
þess eru af norrænum toga og hafa íslenska mynd (sem er
merkingarbær eða á sér hefð í íslenskum nöfnum). Ungt töku­
nafn getur þó aldrei talist vera íslenskt nafn.
Nýja nefndin skilgreindi einnig hefðarhugtak mannanafnalaganna og
ákvað að nota eftirfarandi kvarða fyrir tökunöfn. Samkvæmt kvarð­
anum telst ungt tökunafn hefðað ef það fullnægir einhverju einu af
eftirfarandi skilyrðum (Halldór Ármann Sigurðsson 1993:19–20):
a. Það er nú borið af a.m.k. 20 Íslendingum.
b. Það er nú borið af 15–19 Íslendingum og sá elsti þeirra
hefur náð a.m.k. 30 ára aldri.
c. Það er nú borið af 10–14 Íslendingum og sá elsti þeirra
hefur náð a.m.k. 60 ára aldri.
d. Það er nú borið af 5–9 Íslendingum og kemur þegar
fyrir í manntalinu 1910 (eða fyrr).
e. Það er nú borið af 1–4 Íslendingum og kemur þegar
fyrir í manntalinu 1845 (eða fyrr).
f. Það er nú ekki borið af neinum Íslendingi en kemur
þegar fyrir í manntalinu 1845 (eða fyrr) og hefð þess
hefur ekki rofnað eftir 1910.
Fjallað var um vinnulagsreglur mannanafnanefndar í frétt í Morgun­
blaðinu í október sama ár (Nafn telst íslenskt … 1993). Þar koma
einnig fram eftirfarandi skilyrði í vinnulagsreglunum sem manna­
nafna nefnd setti sér varðandi túlkun laganna frá 1991:
Hefð ungs tökunafns telst rofin ef það kemur hvorki fyrir í
manntalinu 1910 né síðar.
Svokölluð gælunöfn teljast ekki vera íslensk nöfn í skilningi 2.
gr. laganna, og um þau gildir því hið sama og ung tökunöfn
að þau teljast því aðeins heimil að þau hafi unnið sér hefð.
Gömul tökunöfn eru þau tökunöfn sem hafa komið inn í íslenskt mál
fyrir 1703 eða fyrr. Hefð gamals tökunafns telst rofin ef það kemur
hvorki fyrir í manntölunum 1845 og 1910 né síðar en hefð tökunafna,
sem hafa unnið sér menningarhelgi, rofnar þó ekki. Nafn telst hafa
tunga25.indb 123 08.06.2023 15:47:17