Læknaneminn


Læknaneminn - 01.10.1993, Blaðsíða 35

Læknaneminn - 01.10.1993, Blaðsíða 35
ekki lengur lifað bærilegu lífi í þessum heimi, var ekkert athugavert við það að menn styttu sér aldur, en aðeins svo fremi sem það var gert að yfirveguðu máli og án alls tilfinningahita. Marcus Arelius orðaði þessa hugsun á eftirfarandi hátt: "Efþér Jinnst þú ráðvilltur og getur ekki náð áttum í lífinu farðu þá með jákvœðu hugarfari á ajvikinn stað þar sem þú skalt drottna, eða jafnvel láta þig hverfa úr þessu lífi, ekki í reiði heldur í einfaldleika, af sjálfstœði og lítillœti, þá hefur þú að minnsta kosti gert þetta vel í lífinu, þó ekki sé annað. " (2) Sjónarmið þetta er ekki ósvipað þeim hugmyndum sem félagar The Hemlock Society hafa sett fram. Forvígismaður samtakanna, áðurnefndur Derek Humphrey heldur því fram að sjálfsvíg geti bæði verið framið af skynsömum og óskynsömum hvötum. Þau sjálfsvíg sem ekki geta talist skynsamleg að mati Humphreys eru órétdætanleg og ber að koma í veg fyrir, svo fremi sem nokkur kostur er. Hinsvegar ítrekar hann það að til séu sjálfsvíg sem eru réttlætanleg, það eru vel áformuð sjálfsvíg skynsamlega ígrunduð og hann kýs að nefna sjálfslíknardráp (autoeuthanasia). Slík sjálfsvíg eða sjálfslíknardráp má réttlæta siðferðilega að mati Humphreys sé viðkomandi annarsvegar haldinn ólæknandi sjúkdómi sem veldur viðkomandi ómældum þjáningum og hinsvegar að viðkomandi eigi við svo alvarlega fötlun að stríða sem viðkomandi getur ekki sætt sig við og líkur á bata eru litlar sem engar. Eftirfarandi þættir eru síðan mælikvarði á réttmæti breytninnar: 1. Að vera fulltíða einstaklingur. 2. Að um sé að rœða vel ígrundaða ákvörðun. 3. Að sjálfsvíg verði ekki framið skyndilega í kjölfar fregna um lifshættulegan sjúkdóm og að lœknisaðstoðar verði leitað fyrst eftir slík tíðindi. 4. Að lœknir viðkomandi einstaklings hafi fengið vitneskju og viðbrögð hans tekin til greina. 5. Hafa lokið við erfðaskrá. 6. Að sjá til þess að aðrir blandist ekki inn í athæfið á þann hátt sem túlka rnætti á einhvern hátt glœpsamlegan eða ámælisverðan fyrir lögum. 7. Skilja eftir skilaboð er tilgreina ástæðu sjálfsvígs. Hér vekur athygli að mikið er lagt upp úr samráði við lækna þegar lagt er á ráðin um sjálfsvíg. Staða læknisins er mikilvæg og því nauðsynlegt eins og ég nefndi hér á undan að hann geri sér grein fyrir því hvers eðlis þetta mál er, ekki síst svo hann sjálfur megi verða sáttur við störf sín og eigin afstöðu. VERÐUR DAUÐEVN EINHVERN TÍMAN VALINN AF SKYNSEMI? Spuming þessi “verður dauðinn einhvem tíman valinn af skynsemi?” þarf læknir sá sem hyggst geta sinnt skjólstæðingi sínum í sjálfsvígshugleiðingum að geta svarað. En vandamálið sem við er að etja er það að hér fyrirfinnst ekkert eitt svar, engin ein rétt og góð Iausn sem getur leyst úr þessu máli. Hér emm við komin að heimspeki læknisfræðinnar sem felst í því að vega og meta erfið áhtamál og takast að finna viðeigandi lausn sem nýtist í starfi. Þegar átt er við heimspeki læknisstarfsins eða annarra starfa heilbrigðisstétta er í flestum tilvikum um siðferðileg áhtamál að ræða sem em viðkvæmari en önnur mál. Læknir sem gerir mistök í starfi sætir mun meiri gagnrýni heldur en til dæmis bifvélavirki sem eyðileggur bíl viðskiptavinarins þegar hann reynir að gera við hann. Munurinn liggur fyrst og fremst í því að læknirinn fæst við manneskjur en bifvélavirkinn dauða hluti. Mistök í meðferð á dauðum hlumm eins og bflum má bæta en þegar læknisfræðileg mistök eiga sér stað er oft erfitt að bæta fyrir. Örkuml til dæmis verða aldrei bætt að fullu. Heimspekileg fæmi er því síður en svo innantómt kjaftæði sem ekki á erindi í læknisfræðina, heldur þvert á mód má taka undir með Páli Skúlasyni professor þar sem hann lét þau orð falla eitt sinn í kennslustund að heimspekin væri “það hagnýtasta af öllu hagnýtu, því heimspekinni er ætlað að þroska dómgreindina sem er mælikvarðinn á rétt og rangt. ” En verður sjálfsvíg einhvemtírrum vahð af einhverri skynsemi? Hér togast á ýmis sjónarmið sem vert er að gefa gaum. Heimspekingurinn Philip E. Devine heldur því fram að til þess að menn ged vahð skynsalega verði þeir að vita hvað raunverulega felst í því sem þeir velja. Sjálfsvíg að undangenginni vandlegri umhugsun geta menn vissulega valið að hans mati en sjálfsvíg er þess eðlis að ekkert verður um það vitað hvað raunverulega felst í þessu vah. Að velja dauðann LÆKNANEMINN 2 1993 46. árg. 33
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96

x

Læknaneminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknaneminn
https://timarit.is/publication/1885

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.