Læknaneminn - 01.10.1993, Blaðsíða 13

MAKRÓLÍÐ
Erýtrómýcín hefur lengi verið eina makrólíð-
sambandið í notkun. Notkun þess hefur einkum verið
bundin við sýkingar af völdum Mycoplasma,
Chlamydia og Legionella, auk þess sem það hefur
verið talið kjörlyf í stað penicillíns hjá fólki með
penicillínofnæmi. Megingalli lyfsins hefur verið
allmikil tíðni aukaverkana frá meltingarvegi. Eru
þær raktar til niðurbrots lyfsins af völdum magasýru
í stór niðurbrotsefni, hemiketal- og spíróketal-
sambönd. Þessi sambönd hafa verktm er svipar til
verkunar mótilíns á þarmavöðva og skýrir það að
öllum líkindum óþægindin.
Nú eru komin fram allmörg ný makrólíð og eru
þau flest ónæm fyrir áhrifum magasýru, brotna því
ekki iriður og hafa þess vegna mun mirnri aukaverkanir
frá meltingarvegi. hjú lyf eru víðast hvar markaðssett
þegar þetta er ritað, roxithrómýcín, azitrómýcín og
klaritrómýcín. Þessi lyf hafa meiri verkun en
erýuómýcín gegn vissum Gramneikvæðum sýklum,
s.s. Haemophilus influenzae. Klaritrómýcín hefur
ennfremur aukna virkni gegn ýmsum Gramjákvæðum
sýklum og Legionellu. Auk þess virðist það hafa
marktæka verkun á Mycobacterium avium
intracellulare og Toxoplasma gondii og er því orðið
mjög gagnlegt til meðhöndlunar fylgisýkinga hjá
sjúklingum með alnæmi.
KÍNÓLÓNAR
eru 4-flúóró-kínólón. Elsta lyfið í þessurn flokki er
nalidixín sýra sem hefur verið í notkun um áratuga
skeið en af hinum nýrri og breiðvirkari eru tvö
markíiðssett hér á landi, ciprófloxacín og ófloxacín.
Rúnriega tugur atmarra kínólón-sambanda em þó í
notkun í nálægum lötidum.
Þessi lyf hafa sérstæða verkun, þau hemja DNA-
gýrasa (tópóísómerasa-2) sent “vefur upp” DNA-
spíralnum. Lyfin frásogast vel frá þanni og hafa
breitt verkunarsvið, einkum á Enterobacteriaceae og
P. aeruginosa. Verkun þeirra á staphýlókokka er
minni og á streptókokka, þ.á.m. pneumókokka er
hún l'remur lítil og óviss. Lyfin hafa samt nokkra
verkun á fjölónæma pneumókokka, þó klínískt gildi
sé óvisst. Iitil verkun er á loftfælnar bakteríur.
Kostir lyfjanna er mjög hratt bakteríudráp og gefa má
þau um munn.
Helstu ábendingar þeirra eru gegn fjölónæmum
sýklum og gegn sýkingum af völdum P. aeruginosa,
einkum þar sem beita þarf langvimni meðferð, t.d.
gegn þvagfærasýkingum og beinsýkingum. Lyfin
hafa einirig náð allmikilli og líkfega verðskuldraðri
útbreiðslu við meðhöndlun á niðurgangs-sjúkdómum
af völdum baktería, einkum fcrðamannaniðurgangs.
Myndun ónæmis er vaxandi. Lyfin virðast hafa verið
ofnotuð hér, einkmn við þvagfærasýkingum. 0
Framhald þessarar greinar þar sem fjallað verður um
klíníska nolkun sýklalyfja birtisl í nœsta blaði.
Sá lyfjafiokkur sem líklega hefur þanist mest út á
undanfömum ámin, að undíuiskildum cefalósporíniun,
ROO & COME
LÆKNANEMINN 2 1993 46. árg.
11