Læknaneminn - 01.10.1993, Blaðsíða 17

ásamt vitneskju um eðli þessa sjúkclómsástands hefur
mikla þýðingu. Margir þessara sjúklinga hafa gengið
milli lækna án þess að fá skýringu á einkennum
sínum. Afar mikilvægt er, að sjúklingar viti að vefjagigt
skemmir ekki liði eða vöðva og veldur ekki meiriháttar
örkumlun (21).
Lyfjameðferð. Það er einkennandi fyrir
vefjagigtarsjúklinga, hversu lítið gagn þeir hafa af
verkja- eða bólgueyðandi lyfjum. Einu lyfin, sem í
raun hafa staðfesta verkun á einkemii vefjagigtm, em
þríhringlaga geðlyf sem gefin em til lengri tíma. Ekki
er gjörla vitað, hvemig þau verka á vefjagigt, en þau
hafa bæði central- og peripheral-verkun. Þessi lyf
bæta svefn, eru verkjastillandi og meðal hugsanlegra
verkana má nefna aukna þéttni serótóníns, og “endo-
genous” opíóíða í miðtaugakerfi, bein álirif á svefn
(stig IV), andkólínergísk og antidepressív áhrif (21).
Sjúkraþjálfun. Bætt líðan getur stundum náðst
með nuddi, hitameðferð, nálastungum, TNS og með
deyfingum í viðkvæma bletti, en árangur er yfirleitt
mjög skammvimiur og breytir ekki gangi sjúkdóms.
Vefjagigtarsjúklingar eru almemit mjög þrcklitlir og
einkenni versna oft fyrst í stað við æfingar af öllu tagi.
Það hefur þó komið í ljós, að æfingai-, sem auka þrek
og úthald, bæta horfur vefjagigtíusjúklinga (21). Því
er nú lögð höfuðáhersla á úthaldsþjálfun, í byrjtm með
aðstoð sjúkraþjálfara, en síðar á ábyrgð sjúkhngs sjálfs.
Fáar ramisóknir eru til um horlur vefjagigtar-
sjúklinga, en þær sem gerðar hafa verið benda til, að
verkir haldist svipaðir eða versna, en hægt er að hafa
áhrif vöðvakraft og þrek (22, 23). Verulegur hluti
vefjagigtarsjúklinga verður óvimiufær og samkvæmt
norskri nuuisókn höfðu 53% farið á örorkubætur eftir
7 ár (24).
Því miður er það svo að þeim sjúklingum, sem
hætta að vinna, vegmu síst betur en þeim sem stunda
sína vimiu áfram. Því virðist betra ef sjúklingar geta
haldið áfram þeirri virkni sem þeir höfðu fyrir upphaf
sjúkdóms (25). 0
HEIMILDIR
1. Smythe HA, Moldofsky H. Two contributions to
understanding of the “fibrositis” syndrome. Bull
Rheum Dis 1977; 28: 928-931.
2. Sveinsson IS. Vöðvagigt: Sjúkdómur eða
sjálfskaparvíti ? Hjartavemd 1979.
3. Hartz A, Kirchdoerfer E. Undetected fibrositis in
primary care practice. J Fam Pract 1987; 25: 365-
369.
4. Yunus MB, Masi AT, Calabro JJ, et al. Primary
fibromyalgia (fibrositis): clinical study of 50
patients with matched normal controls. Semin
Arthritis Rheum 1981; 11: 151-171.
5. Forseth KO, Gran JT. The prevalence of fibro-
myalgia among women aged 30-49 years in Aren-
dal, Norway. Scand J Rheumatol 1992; 21(2): 74-8.
6. Waylonis GW, Heck W. Fibromyalgia syndrome.
New associations. Am J Phys Med Rehabil 1992;
71 (6): 343-348.
7. Hench l’K. Evaluation and differential diagnosis of
fibromyalgia. Rheum Dis Clinics of North America
Vol. 15, No. 1, Feb 1989: 19-29.
8. Campell SM, Clark S, Tindall EA, et al. Clinical
characteristics of fibrositis. I. A “blinded” study of
symptoms and tender points. Arthritis Rheum
1983; 26: 817-824.
9. Wolfe F. The clinical syndrome of fibrositis. Am J
Med 1986; 81: 7-14.
10. Bengtsson A, Henriksson KG, Jorfeldt L, et al.
Primary fibromyalgia. A clinical and laborotory
study of 55 patients. Scand J Rheumatoi 1986, 15:
340-347.
11. Greenfield S, Fitzcharles M, Esdaile JM. Reactive
fibromyalgia syndrome. Arthritis and Rheumatism
1992; 6: 678-681.
12. Wolfe F, Smythe H, Yunus MB, et al. The
american college of Rheumatology 1990 criteria for
the classification of fibromyalgia. Report of the
multicentre criteria committee. Arthritis Rheum
1990; 33: 160-72.
13. Bennet RM. Confounding features of the
fibromyalgia syndrome: a current perspective of
differential diagnosis. J Rheumatol Suppl 1989; 19:
58-61.
14. Moldofsky H. Sleep and fibrositis syndrome.
Rheum Dis Clinics of North America Vol. 15, No.
1, Feb 1989: 91-104.
15. Russel IJ. Neurohormonal aspects of fibromyalgia
syndrome: Rheum Dis Clinics of North America
Vol. 15, No. 1, Feb 1989: 149-168.
16. Bennett RM, Clark SR, Campbell SM, Burckhardt
Cs. Low levels of somatomedin C in patients with
the fiebromyalgia syndrome. A possible link
between sleep and muscle pain. Arthritis Rhcum
1992; 35: 1113-6.
17. Yunus MB, Kalyan-Raman UP. Muscle biopsy
findings in primary fibromyalgia and other forms of
nonarticular rheumatism. Rheum Dis Clinics of
North America Vol. 15, No. 1, Feb 1989: 115-134.
18. Sietsema KE, Cooper DM, Caro X, Leibling MR,
Louie JS. Oxygen uptake during exercise in
patients with primary fibromyalgia syndronte.
Journal of Rheumatology 1993; 20: 860-865.
19. Goldenberg DL. Psychiatric and psychologic
aspects of fibromyaigia syndrome. Rheum Dis
LÆKNANEMINN 2 1993 46. árg.
15