Læknaneminn - 01.10.1993, Blaðsíða 90

á meðgöngunni eða þungbura. Ráðgjöf um fæðuval var gagnslaus
til að draga úr insúlínþörf eða fækka þungburum. Aðalvandamál
kvenna með skert sykurþol í meðgöngu virðist vera tilhneiging
til að ala stór böm, þótt langflestar konur og böm þeirra bíði ekki
skaða af því þegar vitað er um meðgöngusykursýkina og réttri
meðferð beitt.
LÆRLEGGSBROT MEÐHÖNDLUÐ MEÐ GROSSE-
KEMPF MERGNAGLA
Pórarinn Örn Sœvarsson1. Brynjólfur Mogensen2, Kristján
Róbertsson3
'LH, 2Slysa- og bceklunarlækningadeild & 3Röntgendeild Bsp
Inngangur: Sjúklingar sem hljóta lærleggsbrot eru alvarlega
slasaðir. Sjúklingar með brot á lærlegg era vandmeðfamir vegna
hættu á almennum og staðlægum aukaverkunum. Með tilkomu
mergnagla, þar sem mögulegt er að læsa brotinu má mergnegla
lærleggsbrot betur en áður. Tilgangur þessarar rannsóknar var að
kanna árangur mergneglinga með Grosse-Kempf mergnagla.
Jafnframt að athuga hvort aðrir mergnaglar hefðu verið notaðir
á sama tímabili og þá með hvaða árangri.
Efniviðnr og aðferðir: Kannaðar vora sjúkraskýrslur þeirra
sem hlutu lærleggsbrot (ICD 821) og voru meðhöndlaðir með
mergnagla á Slysa- og bæklunarlækningadeild Borgarspítalans
frá 10. október 1987 (fyrsta Grosse-Kempf mergneglingin) til
31. desember 1991. Röntgenmyndir vora endurmetnar, brot
sjúklinga flokkuð og gróandi metinn.
Niðnrstöður: 31 sjúklingur (24 karlar, 7 konur), með 32
lærleggsbrot, var meðhöndlaður með mergnagla á tímabilinu.
Meðalaldur sjúklinganna var 32 ár (15-86 ár). 20 brotnuðu (21
brot) í umferðaislysum, þar af 5 í bifhjólaslysum, 51 vinnuslysum
og 6 1 frístundaslysum. 19 hlutu fleiri en einn áverka. 24 brot
vora lokuð og 8 voru opin. Staðsetning brotanna var 8 sinnum í
efri þriðjungi, 4 sinnum í neðri þriðjungi og 20 sinnum í miðhluta
lærleggjarins. 23 lærleggsbrotanna vora kurlbrot. Þver- eða
spiralbrot vora 9 talsins. AIS áverkaflokkunin var að meðaltali3.1
(3-4) og ISS meðaltalið var 13,9 (9-29). 26 brotanna vora negld
lokuð, en 6 opin. 23 brot vora negld með læstri tækni, en einu
sinni var Grosse-Kempf mergnagli notaður án læsingar. Sex
sinnum var ekki til nógu grannur læstur mergnagli og var þá
notaður einfaldur mergnagli. Að auki var tvisvar notaður einfaldur
mergnagli þar sem betra hefði verið að nota læstan mergnagla.
Lega brotanna eftir aðgerð var góð nema í einu tilfelli, þar var
hún viðunandi. Allir nema tveir fengu sýklalyf, og enginn
sýktist. Atta sjúklingar hlutu almennar aukaverkanir, þar af þrír
alvarlegar, en jöfnuðu sig. Röntgenmyndir fjögurra sjúklinga
eftir aðgerð bentu til þess að þeir hefðu brotnað meira við negl-
inguna, en þeir grera án aukaverkana. Allir sjúklingarair grera,
nema tveir. Hjá þeim var gerð beingröftun með góðum árangri.
Hjá fjóram að auki voru skrúfur fjarlægðar til þess að fremja gró-
anda, með góðum árangri. Meðal legutími var 17,8 dagar (3-47).
Alyktun: Mergneglingar með möguleika á læsingu kurlbrota
virðast skila góðum árangri. Með betri stöðugleika er hægt að
koma sjúklingunum fyrr á fætur ef aðrir áverka leyfa. Aðferðin
er þó tæknilega krefjandi og ætti aðeins að framkvæmast af
bæklunarlæknum, vönum í meðferð mikið slasaðra sjúklinga.
BREYTILEIKI HJARTSLÁTTAR OG HREYFIVIRKNI f
SVEFNI OFVIRKRA OG HEILBRIGÐRA BARNA
Þrándur Úlfarsson1. Rögnvaldur J. Sæmundsson2, Helgi
Kristbjarnarson2
‘LHÍ, 2Rannsóknarstofa geðdeildar Lsp
Inngangur: Ofvirkni er eitt algengasta hegðunarvandamál
meðal bama. Ofvirk böm era eirðarlaus, óþolinmóð og eiga erfitt
með einbeitingu. Rannsóknir síðustu ára benda til þess að ofvirkni
eigi sér margar undirliggjandi orsakir, sálfræðilegar, líffræðilegar
og félagslegar sem verka saman eða einar sér. Forvitnilegt er að
vita hvort svefntraflanir gætu skýrt að einhverju leiti hegðun
þessara bama, og eins hvort hjá þeim megi greina afbrigðileika
í starfsemi ósjálfráða taugakerfisins. f þessu skyni var gerð
mæling á breytileika hjartsláttar og hreyfivirkni í svefni ofvirkra
og heilbrigðra bama.
Efniviður og aðferðir: Samtals 37 heilbrigð börn, 21 fætt
árið 1982 (10 stelpur og 11 strákar) og 16 fædd árið 1986 (11
stelpur og 5 strákar) bára á sér inngripslítið og handhægt mælitæki,
DAGRÚNU, í einn sólarhring. Annars vegar skráði tækið fjölda
úlnliðshreyfinga á mínútu. Hins vegar skráði það billengd á milli
hjartaslaga (R-R bil). Samskonar mæling var gerð á 11 bömum
(2 stelpur og 9 strákar) sem fædd eru á árunum 1983-1988
(1985,5) og greind hafa verið ofvirk. Bömin vora beðin að skrá
hjá sér hvenær þau fóra að sofa og hvenær þau vöknuðu. Tímabil
svefns var valið sem tíminn frá fyrstu 5 mín. án hreyfinga eftir að
bömin fóra að sofa til síðustu 15 mín. fyrir uppvöknun. Innan
þessa tímabils var fundið út hversu margar mín. vora án hreyfinga
og þannig reiknuð hlutfallsleg hreyfivirkni í svefni. Valdir voru
stuttir kaflar af hjartsláttargögnum úr DAGRÚNU úr
svefnskeiðinu fram að fyrsta REM svefni þar sem breytileiki
hjartsláttar var kannaður. Síðan var athugað hvort marktækur
munur væri á hreyfivirkni og hjartsláttarbreytileika á milli
aldurshópa, kynja, heilbrigðra og ofvirkra.
Niðurstöður: Ekki reyndist marktækur munur á milli ofvirkra
og heilbrigðra á hlutfallslegri hreyfivirkni 1 svefni. Munur á milli
kynja var ekki marktækur en hins vegar mældist hreyfivirkni
marktækt meiri hjá yngri aldurshópnum (P < 0,05). Þá sýndu
mælingar á hjartsláttarbreytileikanum ekki marktækann mun á
milli ofvirkra og heilbrigðra né á milli aldurs eða kynja á því
tímabili sem skoðað var.
Ályktun: Með því að mæla úlnliðshreyfingar reyndist ekki
hægt að sýna fram á aukna hreyfivirkni ofvirkra bama í svefni
sem stutt gæti þá tilgátu að truflaður svefn eigi þátt í
hegðunarvandamálum þeirra. ítarlegri rannsóknir gætu ef til vill
sýnt fram á einkennandi svefnmunstur hjá ofvirkum bömum.
Ekki reyndist heldur unnt að merkja afbrigðilega stjómun
ósjálfráða taugakerfisins með mælingum á breytileika hjartsláttar
ef borin voru saman tímabil á milli einstaklinga þar sem
hjartsláttarbreytileikinn er tiltölulega stöðugur og áhrif umhverfis
lítil. Ef hjartsláttarbreytileikinn væri skoðaður frekar yfir lengra
tímabil hjá fleiri einstaklingum mætti ef til vill greina mun á milli
þessara hópa. Orsakir ofvirkni kunna að vera mismunandi og er
hegðun ofvirkra bama mjög breytileg eftir einstaklingum .
Mörkin á milli heilbrigðra og ofvirkra eru oft óljós. Hlutlægar
mælingar eins og virknimælingar og mælingar á
hjartsláttarbreytileika gætu því reynst mikilvægar til samanburðar
á klínisku mati, jafnframt því sem þær gætu varpað Ijósi á
undirliggjandi orsök sjúkdómsins.
84
LÆKNANEMINN 2 1993 46. árg.