Læknaneminn - 01.10.1993, Blaðsíða 66

HEIMILDASKRÁ
Línurit 1. Heildarfjöldi glútenóþols á Islandi (16).
er lítill vafi á því, að það eru auknar líkur á tilkomu
illkynja sjúkdóma og þá sérstaklega lymphoma hjá
sjúklingum með glútenóþol.
GLÚTENÓÞOL Á ÍSLANDI
Með því að nota ströngustu greimngarskilyrði þá
greindust 28 tilfelli á árabilinu 1962-1991 hér á landi.
Frá árinu 1983 hefur tíðni sjúkdómsins aukist mjög
mikið (Línurit 1).
Ég tel ekki að sjúkdómurinn hafi komið til landsins
um þetta leyti, heldur að við höfum hafið leitina af
alvöru. Ég man vel eftir samtali á þessum tíma við
kandídata á FSA sem sagðist hafa lært mjög lítið mn
þennan sjúkdóm í læknaskóla því talið væri að hann
væri ekki til í þessu landi. Vegna erfðafræðilegs
grunns sjúkdómsins taldi ég að hann hlyú að vera úl
hér á landi, ef úl vill í vægara fomú. Það var þá að ég
ákvað að leyta að sjúkdómnum af alvöni og notaði úl
þess smáþarmasýni, tekin með inagaspeglunartæki.
Kynhlutfallið í hópnum var 2.8 konur á móti 1
karli. Aldursdreyfingin var frá 1 1/2 árs til 79 ára og
það greindist einungis 2 börn. Meðalaldur við
greiningu var 34 ára. Flest úlfelli þ.e.a.s. 10 auk
tveggja árið 1992 vom á Eyjafjarðarsvæðinu.
Af þessu ætú að vera ljóst að glútenóþol er úl á
Islandi og þarf nauðsynlega frekari rannsókna við.
Það virðist vera að sjúkdómurinn hafi annars konar
aldursdreyfingu hér á landi en í nágrannalöndunum
og t.d. er mjög athyglisvert, að sjúkdómurinn sést
nánast ekki í bömmn hér á landi eða í fólki eldra en 55
ára.
Framtíðin í rannsókn sjúkdómsins gæú innifalið
lelt að umhverfisþætti í orsök sjúkdómsins hér á
landi. 0
Höfundur vill þakka sérstaklega Páli Vídalín og
Nicole Cariglia fyrir aðstoðina með greinina.
60
1. KagnoffMF. Celiac disease. Gastroenterology
Clinics of North America 1992; 21: 405-425.
2. TrierJS. Celiac sprue. N Engl J Med 1991; 325:
1709-1719.
3. Ferguson A, Arranz E, O'Mahony S. Clinical and
pathological spectrum of coeliac disease- acúve-
silent, latent, potenúal. GUT 1993; 34: 150-151.
4. Ferreira M, Davies SL, Butler M, Scott D, Clark M,
Kumar P. Endomysial anúbody: Is it the best
screening test forcoeliac disease. GUT 1992; 33:
1633-1637.
5. Ulshen MH. Screening for coeliac disease; Are we
there yet? Gastroenterology 1985; 89: 217-24.
6. Peters TJ, Bjamason I. Coeliac Syndrome:
Biochemical mechanisms and the missing pepúdase
hypothesis revisited. GUT, 1984; 25: 913-918.
7. Freeman H, Chiu B. Small bowel malignant
lymphoma complicaúng celiac sprue and the
mesenteric lymph node cavitaúon syndrome.
Gastroenterology 1986; 90: 2008-12.
8. Loughran TP, Kadin ME, Deeg H. T-cell intestinal
Iymphoma associated with celiac sprue. Annals
Intemal Medicine 1986; 104: 44-47.
9. Freeman H, Chiu B. Multifocal small bowel
Iymphoma and latent celiac sprue. Gastroenterology
1986; 90: 1992-7.
10. O'FarrelIy C, Kelly J, Hekkens W, Bradley B,
Thompson A, Feighery C, Weir DG. ð gliadin
antibody levels: A serological test for coeliac disease.
BMJ 1983; 286: 2007-2010.
11. Rornano T, Dobbins J. Evalution of the paúent with
suspected malabsorbúon. Gastroenterology Clinics of
Noith America 1989; 18: 467-483.
12. Logan R, Rifkind E, Tumer I, Ferguson A. Mortality
in celiac disease. Gastroenterology 1989; 97: 265-
271.
13. Mee AS, Burke M, Vallon AG, Newman J, Cotton
PB. Small bowel biopsy for malabsorption,
comparison of the diagnostic adequacy of endoscopic
forceps and capsule biopsy specimens. BMJ 1985;
291: 769-72.
14. Kumar PJ. The enigma of celiac disease.
Gasroenterology 1985; 89: 214-16.
15. Cariglia N, Pálsson G. Gamamein af völdum
glúteina. Fimm tilfelli, greind á Akureyri á árunum
1982-1984. Læknablaðið 1985; 71: 236-238.
16. Sigmundsson J, Cariglia N, Björnsson J, Pálsson G,
Guðjónsson H. Abstract. Læknablaðið 1992, fylgirit
21.júni: 66.
17. Skaftadóttir I, Árnason A, Sigmundsson J, Mooney E,
Bjömsson J, Cariglia N, Pálsson G, Guðjónsson H.
AbstracL Læknablaðið 1992, fylgirit 21.júni: 66.
LÆKNANEMINN 2 1993 46. árg.