Læknaneminn - 01.10.1994, Blaðsíða 17

Það sem kemur Reiter's sjúkdómnum af stað er
sýking sem er annað hvort kynsjúkdómur eða
iðrasýking af völdum baktería. Þetta áreiti hrindir af
stað reaktivum liðbólgum og fleiri einkennum sem
þróast síðan óháð upphaflegu sýkingunni. Sé um
kynsjúkdóm að ræða er chlamydia- eða ureaplasma-
sýking orsakavaldurinn. Lekandi veldurekki Reiter's
sjúkdómi. Sé um iðrasýkingu að ræða er orsaka-
valdurinn salmonella, shigella, yersinia eða
campylobacter.
Sjúkdómurinn er mun algengari hjá karlmönnum
og þá oftast ungum karlmönnum. Einkennin byrja
oftast með urethritis, cystitis, prostatitis eða
niðurgangi. Umdeilt er hvort bakteríudrepandi
meðferð hafi áhrif á sjúkdómsganginn.
Dæmigerð þrenna Reiter's sjúkdóms er:
1) urethritis,
2) conjunctivitis og
3) arthritis.
Liðbólgur koma 2-6 vikum eftir sýkinguna í einn eða
fáa liði, koma oft brátt, eru ósamhverfar og aðallega í
neðri útlimum. Bólgur í spjaldliðum og hryggjarliðum
eru dæmigerð einkenni í upphafi sjúkdómsins. Fyrsta
kastið gengur yfir á vikum eða mánuðum en margir fá
endurtekin köst. Liðbólgurnar geta Ieitt til aflögunar og
eyðileggingar á liðunum og eru alvarlegri tilfellin svo til
alltaf hjá sjúklingum með HLA-B27.
Fjöldi einkenna eru utan liða s.s. tenosynovitis sem
er algeng sérstaklega í hásin. Conjunctivitis kemur
snemma í sjúkdómsganginum hjá þriðjungi
sjúklinganna, er oftast vægur og í báðum augum.
Keratoderma blenorrhagia eru dæmigerð húðútbrot,
2-3 mm brúnn blettur, macula sem verður papula og
loks pustula (sjá mynd). Algengir staðir eru iljar,
undir nöglum og í hársverði. Sár í munnslímhúð geta
komið og eru sársaukalaus. Lithimnubólga (iritis) og
einkenni frá hjarta og æðakerfi eins og aortitis sjást
einnig. Einkenni frá taugakerfi eru sjaldgæf.
Sj úklingar með iðrasýkingu geta líka fengið urethritis
og prostatitis án þess að sýking sé til staðar í þessum
li'ffærum.
Við rannsókn er sökkhækkun í samræmi við
bólguvirkni sjúkdómsins, sjúklingarnir eru RF
neikvæðirogflestireru HLA-B27jákvæðir. Iliðvökva
úr bólgnum lið sést mismikið af hvítum blóðkornum
eftir því hversu svæsin bólgan er. Sykurmagnið í
liðvökvanum ræðst einnig af bólgusvöruninni.
Nauðsynlegt er að meðhöndla undanfarandi sýkingu
sem allra fyrst hvort sem um er að ræða þvagrásar-
bólgu eða iðrakveisu. Það er ekki sannað að
sýklalyfjameðferð breyti sjúkdómsganginum en
mótefnavakinn hverfur með sýklalyfjameðferðinni.
Oft er nóg að meðhöndla liðbólgurnar með
bólgueyðandi gigtarlyfjum og sjúkdómurinn fjarar út
á um sex mánuðum. Einkenni geta þó komið aftur í
köstum án undanfarandi sýkingar. Oft þarf að beita
sterainnspýtingum í bólgna liði og ef sjúkdómurinn
veldur langvinnum liðbólgum sem gerist stundum, þá
þarf að beita ónæmisbælandi meðferð. Þau lyf sem
mest eru notuð í slíkum tilvikum eru sulfasalazinum
og methotrexatum. Verði sjúkdómurinn langvinnur
þá getur hann hagað sér eins og iktsýki og valdið
miklum liðskemmdum í útlimum og í hrygg.
Kærar þakkir fær Arni Jón Geirsson sérfræðingur
fyrir að lesa yfir og lagfæra.
HEIMILDIR
1. Sjúkraskrá.
2. Currey H.L.F., Essentials of Rheumatology, 1988,
bls.71-85.
3. Wilson, Braunwald ofl., Harrison's Principles of
Internal Medicine, 1991, bls. 1453-1455.
4. Wilson, Braunwald ofl., Harrison's Principles of
Internal Medicine, 1991, Mynd A2-20 .
LÆKNANEMINN 2 1994 47. árg.
15