Læknaneminn


Læknaneminn - 01.10.1994, Blaðsíða 8

Læknaneminn - 01.10.1994, Blaðsíða 8
fyrir hendi er auðvelt að afla upphafskirnanna (prim- ers) eins og áður sagði. Ekki er nauðsynlegt að hafa fullkontna vitneskju um basasamsetningu mark- þráðarins, sem liggur rnilli upphafskirnanna, aðeins nægilega mikla til að hægt sé að greina hann með einhverjum hætti eftir fjölföldun. Þó nota megi aðferðina til margra annarra hluta, hentar hún best til þess að finna eða sýna fram á tilvist kirnis með ákveðna basasamsetningu. Um getur verið að ræða hluta af skemmdum eða heilbrigðum litningi manna eðadýrafrumna,litningitiltekinnarveirueðabakteríu eða hluta af erfðaefni bakteríufaga, sem sýkja tiltekna bakteríu. Með því að veljamarkkirni sem sameiginlegt er fleiri tegundunr (species) má greina hvort örverur af tiltekinni ætt (family) eða ætthvísl (genus) eru til staðar. Einnig er hægt að leita að ákveðnum undirtegundum (subtype) eða tilteknum stofngerðum (biotype) eða bakteríum með tiltekna arfgerð (geno- type) t.d. með tilliti til næmis fyrir sýklalyfjum. Með því að blanda saman margskonar upphafskirnum (multiplexing) má einnig leita samtímis að óskildum eiginleikum eða tegundum. Komin er á markað raðeining (kit) sem nota má til að greina samtímis í sama sýni, lekanda og klamýdíusýkingu. Dæmi eru einnig um að greindar hafi verið sýkingar sem aldrei hefur tekist að greina með ræktun. Ætla má að þessi rannsóknaraðferð eða aðrar hliðstæðar muni með tímanum koma æ meir í stað hinna hefðbundnu aðferða. Slík þróun mun leiða til by ltingar í meðferð smitsjúkdóma. I stað þess að hefja meðferð áður en greining er staðfest, eins og nú tíðkast, mun verða mögulegt að bíða niðurstaðna og ákveða meðferð í samræmi við þær þó svo að um bráðar sýkingar sé að ræða. PCR-rannsóknir á Islandi Rannsóknastofa Háskólans í veirufræði eignaðist hitasveillara árið 1990. Hann hefur verið notaður m. a. til PCR-rannsókna á papovaveirum, herpesveirum og HlV-veirum. Nýlega hófust á deildinni rannsóknir með greiningu á enteroveirum í mænuvökva. Fyrstu niðurstöður gefa vonir um að aðferðin taki eldri greiningaraðferðum mikið fram (6,7). Þjónustu- rannsóknir til greininga á enteroveirum munu væntanlega hefjast innan tíðar og einnig greiningar á hepatitis C. Sýklafræðideild Landspítalans eignaðist hita- sveiflara árið 1993. Eftir samanburðarrannsókn á ræktun og notkun PCR við greiningar á sýkingum af völdum Chlamydia trachomatis (8) var aðferðin tekin upp sem aðal rannsóknaraðferðin við greiningu slíkra sýkinga. PCR til greininga á klamýdíusýkingum var fyrsta keðjufjölföldunaraðferðin til bakteríugreininga sem sett var á markað sem raðeining (kit). Rannsóknin er framkvæmd að hlula með sjálfvirkum búnaði og ætla má að slíkar raðeiningar riðji sér mjög til rúms á næstu árum. Líklegt er að slíkar rannsóknir verði að mestu eða öllu leiti framkvæmdar með sjálfvirkum búnaði vegna þess hve viðkvæmar þær eru og mikil nákvæmnivinna. Líklega er engin tilviljun að klamýdíugreiningar urðu l'yrsta viðfangsefni þeirra sem framleiða raðeiningar fyrir klínískar rannsóknarstofur. Klamýdíuræktanir eru dýrar og límafrekar. Svar fæst ekki fyrr en eftir 3 sólarhringa. Þar að auki er ræktun langt frá að gefa fullnægjandi niðurstöður. Nærnið er lakast þegar um er að ræða einkennalausa karlmenn og er ekki nerna um 70% hjá slíkumeinstaklingum(8). PCR-greiningin, sem byggir á leit að markþræði á litningi bakteríufaga sem sýkja bakteríurnar hefur reynst næmari en aðrar greiningaraðferðir svo sem ræktun (9,10,11,12), einkum hjá einkennalausum körlum. Einnig veldur það straumhvörfun að rannsókn á þvagsýnum er næmari hjá körlum en rannsókn á þvagrásarstrokum. Líkur eru á að þvagsýni megi einnig nota hjá konum í stað leghálsstroka. Því hafa opnast áður óþekktir möguleikar til skimunar. Nú þegar er hafin hér á landi rannsókn á algengi klamydíusýkinga meðal mennta- og iðnskólanema. Bráðlega er einnig væntanlegt á markað PCR-próf sem greinir bæði lekanda og klamydíusýkingar í sama sýni við sömu rannsókn. Nú nýlega voru einnig hafnar á sýklafræðideildinni tilraunir með skyndigreiningu berkla og rnunu þær væntanlega verða teknar upp sem þjónusturannsóknir fljótlega. I fyrstu verður ekki um tegundagreiningu að ræða heldur greinir aðferðin hvort Mycobacteriunr sp er í sýninu eða ekki. Ætla má að aðferðir sameindalíffræðinnar eigi eftir að valda straumhvörfum í greiningu og meðferð bakteríusýkinga. Ekkert verður fullyrt um hvaða aðferðir muni verða mest notaðar. Auk PCR raðeininganna, sem framleiddar eru af Roche diag- nostics, eru væntanleg á markað önnur mark- mögnunarkerfi (target amplification systems). Nota 6 LÆKNANEMINN 2 1994 47. árg.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Læknaneminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknaneminn
https://timarit.is/publication/1885

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.