Læknaneminn


Læknaneminn - 01.10.1994, Blaðsíða 41

Læknaneminn - 01.10.1994, Blaðsíða 41
ÁBENDINGAR fyrir háþrýstisúrefnismeðferð 1. Loftrek 2. Kolmónoxíðeitrun 3. Gasgangren 4. Crush injury-Compartment syndrome 5. Kafaraveiki 6. Langvinn sár 7. Mikil blæðing ef ekki er unnt að gefa blóð 8. Sýking í mjúkvefjum með drepi 9. Langvinn beinsýking sem ekki iæknast með venjulegri meðferð 10. Vefjaáverki vegna geislameðferðar 11. Flipar og græðlingar í hættu vegna ónógs blóðflæðis 12. Brunasár Tafla 1. Helstu ábendingar háþrýstimeðferðar. með sýklalyfjagjöf ganga fyrir vefjahreinsun á skurðslofu. Þegar kolabrandur (gasgangren) er meðhöndlað er algengast að sjúklingurinn fái þrisvar meðferð a fyrsta sólarhring eftir greiningu og síðan tvær meðferðir á dag fyrstu dagana á eftir og aldrei færri en sjö sinnum alls. "Crush" áverka, compartment syndrome og aðrar blóðrásartruflanir af völdum áverka er einnig unnt að meðhöndlameðháþrýstisúrefni tilþessaðnáhámarks styrk súrefnis í vef sem býr við mjög skert blóðflæði. Áverkar sem valda þessu verða oft hjá yngra tolki sem enn er að mestu laust við slagæðakölkun og þrengingar í meginstofnum slagæða, og eykur það líkur á að þessum einstaklingum gagnist súrefnis- meðferð. Við þessar kringumstæður getur tíma- bundin gjöl' súrefnis hindrað frumudauða vegna súrefnisskorts, með æðasamdrætti, bjúgmyndun á hinu skaddaða svæði. Nauðsynlegt er að meðhöndla sjúklinginn tvisvar á dag í upphafi, a.m.k. þrjá fyrstu dagana, svo að hámarksárangurs sé að vænta. Síðan njóti hann meðferðar daglega, aðjafnaði eigi skemur en í tíu daga. I greinargerð samtaka bandarískra háþrýslilækna kemur fram að langvinn sár, einkumhjásykursjúkum, eru algengasta ábendingin fyrir háþrýstimeðferð. Vandinn sem að baki býr er jafnan súrefnisskortur eða langvinnar og endurteknar sýkingar, en oft fer þetta saman. í klínískum rannsóknum hefur verið sýnt fram á gagnsemi súrefnismeðferðar í völdum tilvikum en forsenda þess að meðferðin komi að gagni erákveðið lágmarksblóðllæði til sársvæðisins. Vandasamt er að velja sjúklinga til meðferðar en rannsóknir hafa sýnt að mæling á þéttni súrefnis í vef aðlægum sári gefur góða vísbendingu um hvort meðferð komi að notum. Notuð hefur verið tækni sem til þessa hel'ur verið Iítið eða ekki notuð á Islandi en hún felst í því að mæla súrefnisþéttni í vef með nema sem komið er fyrir á húð sjúklingsins. Á ensku nefnist mælingaraðferð þessi transcutaneous oxymetri. Tæki þessarar gerðar sýna súrefnisþéttni í mmHg og ekki skyldi rugla þeim saman við súrefnismettunarmæla sem mun algengari eru og einfaldari að gerð. Með tækni þessari er unnt að mæla súrefnismagn í vef á því svæði þar sem sár eða sýking er og fylgjast með því hvernig þéttnin eykst meðan á meðferð stendur. í ljós hefur komið að litlar líkur eru á að súrefnismeðferð komi að gagni nái súrefnisþéttni ekki 800-1000 mm Hg í vefnum meðan á meðferð stendur. Ekki er þelta þó algilt en tækni þessi hefur reynst mjög gagnleg við val sjúklinga til háþrýsti- meðferðar og einnig til að fylgjast með bata og æðanýmyndun. Oftast þurfa sjúklingar með langvinn sár að gangasl undir margar meðferðir. Algengur fjöldi er 40-50 meðferðir í einni lotu en stundum er gert stutt hlé til að hvíla sjúkling og minnka líkur á aukaverkunum. Lengd og gerð meðferðar verður að sníða að hverjum og einum og nauðsynlegt er að fylgjast vel með sárunum meðan á meðferð stendur. Hafi meðferðin áhrif er venjan sú að hætta henni ekki fyrr en sár er að fullu gróið en meðferð er jafnan hætt hafi enginn bati orðið eftir 10-15 skipti. Að sjálfsögðu ersúrefnisgjöfin aðeinseinn liðuraf mörgum í meðferð langvinnra sára þar sem reglubundin umhirða og sýklalyfjagjöf eftir þörfum skipta engu minna máli. Áður en súrefnismeðferð er hafin ber að kanna hvort skurðaðgerð eða önnur inngrip séu viðeigandi til að bæta blóðflæði að sársvæði. Einnig er nauðsynlegt að meta hvort og hvenær húðflulningur kæmi að notum. Sumstaðar í Bandaríkjunum og Evrópu hefur súrefnismeðferð verið beitt við meðferð alvarlegra brunasára. Að mati sumra lækna getur meðferðin flýtt fyrir bata þessara sjúklinga og rannsóknir hafa sýnt að legutími styttist og sjúkrakostnaður lækkar. I dýratilraunum hefur verið unnt að sýna fram á að súrefnismeðferðin hamlar gegn bjúgmyndun og vökvatapi eftir brunaskaða auk þess sem meðferðin er LÆKNANEMINN 2 1994 47. árg. 37
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Læknaneminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknaneminn
https://timarit.is/publication/1885

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.