Læknaneminn - 01.10.1994, Blaðsíða 70

KÍRÓPRAKTÍK
Gunnar Arnarson
Evrópusamband kírópraktora, ECU, skilgreinir
kírópraktfk svo:
„Kírópraktík" fjallar um sjúkdómsgreiningar,
nteðferð, forvarnir og endurhæfingu vegna verkja og
meina sem hafa truflandi áhrif á hreyfi- og stoðkerfi
mannslíkamansauktaugalífeðlisfræðilegraafleiðinga
þeirra. Hryggsúlan og mjaðmagrindin eru íbrennidepli
sjúkdómsgreiningaog meðferðarvegnastarfseininga
sinna' (átt er við aðlæga hryggjarliði og það sem
tengir þá og þrjá hluta mjaðmagrindarinnar og það
sem tengir þá).
Orðið kírópraktík er upprunnið í grísku en „kíró- “
þýðir hönd og „praktík “ að gera eða að stunda.
Aðferðir sem svipar til þeirra sem kírópraktorar
nútímans beita hafa verið til í einhverri mynd
árþúsundum saman. Meðal þeirra sem ritað hafa um
þær er Hippocrates faðir læknavísindanna (mynd 1).
Nokkuð algengt var að læknar beittu „manipulation“
(hnykkingum) allt fram á 18. öld en um það leiti
virðist ntjög hafa dregið úr því. Hugsanlegt er að
beinskemmdir af völdunt berkla hafi valdið ótta við
alvarlegar afleiðingar af manipulation en einnig er
talið að sárasótt hafi leitt til þess að læknar vildu ekki
snerta sjúklinga sína um of2.
Á síðustu öld duslaði David Daniel Palnter,
Kanadamaður búsettur í Bandaríkjunum (mynd 2),
rykið af þessum gömlu aðferðum. Hann setti frant
kenningar um samhengi almenns heilbrigðis og
hryggjarins og kallaði fræðin „chiropractic". Hann
og sonur hans, Bartlet J. (mynd 3), voru helstu
frumkvöðlargreinarinnar. Þeirog þáeinkum Bartlet,
þóttu fullyrðingaglaðir urn ágæti aðferða sinna og
varð það m.a. til þess að læknastéttin brást illa við og
barðist af mikilli hörku gegn kírópraktorum. Meðal
annars lögsóttu læknar kírópraktora fyrir að stunda
Höfundur er kírópraktor og starfar í Svíþjóð.
lækningar án leyfis. Árið 1921 voru til að mynda 450
af600 kírópraktorum Kaliforníu hnepptir í fangelsi af
þessum sökum 2.
OPINBERRI ANDSTÖÐU LÝKUR
Opinberri andslöðu lækna í Bandaríkjunum gegn
kírópraktorum lauk ekki fyrr en árið 1987. Þá voru
American Medical Association (AMA), American
College of Radiology (ACR) og American Hospital
Association (AHA) fundin sek um skipulagða og
ólöglega herferð á hendur kírópraktorum, í þeim
tilgangi að útiloka samkeppnisaðila (s.k. Wilk anti-
trust case)3.
Fordæming bandarískra lækna hafði mikil áhrif á
samskipti læknaog kírópraktora um allan heint. Síðan
dómurinn féll hafa samskipti þeirra hins vegar aukist
og batnað mikið enda kostir samvinnu heilbrigðisstétta
augljósir. Margarrannsóknarnefndiropinberraaðila,
s.s. á Nýja Sjálandi4 og í Kanada3 hafa gagnrýnt
kírópraktora og lækna fyrir tortryggni í garð hvors
annars.
Erfitt er að meta áhrif fordæmingar bandarískra
læknaogdómsinsí,, Wilkanti-trustcase“ hérálandi.
Islenskir kírópraktorar hafa orðið varir við vissar
efasemdirlæknaenfremurtaliðþærafleiðingulítillar
kynningar greinarinnar heldur en fordóma.
FIMM TIL SEX ÁRA HÁSKÓLANÁM
Menntun kírópraktoraeró til öáranám áháskólastigi
semm.a.erhægtaðstundaíBretlandi, Bandarfkjunum
og Kanada. European Council on Chiropractic
Education, ECCE, er menntamálanefnd Evrópu-
sambands kírópraktora. Hún hefur útbúið reglugerð
sem m.a. kveður á um grunnmenntun þeirra sem
hyggjast hefja nám í kírópraktík, hvert innihald
námsins íkírópraktík skuli vera og hve langl. Ákvæði
64
LÆKNANEMINN 2 1994 47. árg.