Læknaneminn


Læknaneminn - 01.10.1994, Blaðsíða 84

Læknaneminn - 01.10.1994, Blaðsíða 84
STUTT AGRIP AF SOGU LÆKNISFRÆÐINNAR Gimnlaugur Snædal Sjúkdómar og slys hafa væntanlega fylgt mannkyninu frá upphafi. Má því segja að saga læknisfræðinnar sé jafn gömul mannkyninu. Okkur er þó tamt að miða gjarnan við sögu Egypta. Frá þeirratíðerutil minjarsembendatilýmissalækninga. Auk þess sem til eru rit um lækningar svo sem Papyrus Ebers frá því um 15. hundruð fyrir kristsburð 1 upphafi trúðu Egyptar eins og annað frumstætt fólk því, að sjúkdómar stöfuðu af vondum öndurn, sem tekið hefðu sér biísetu í kroppi manna. Þess vegna gæti læknismeðferð aðeins dregið úr einkennum en að lækna hinn sjúka gæti einungis átt sér stað með því að reka vonda anda út úr líkama sjúklingsins. Þetta var aðeins hægt með því að særa þá úr líkamanum. Lagði þá prestur eða einhver annar sem kunni slíkar særingar hendina á sjúklinginn og skoraði á andana að yfirgefa lfkamann. Smám saman komst þó læknisfræðin á það stig að aðeins voru notaðar særingar við annars ólæknanlega sjúkdóma. Þaðsemiyfti skoðun Egypta um sjúkdómsorsakir á hæiTa stig var fyrst og fremst hvað þeir höfðu góða anatomiska kunnáttu. Hana öðluðust þeir með því að gera ýmsar tegundir krufninga og sýndu ótrúlega færni á því sviði. Þannig kemur í ljós að fyrir urn það bil 35oo árum fyrir kristsburð höfðu þeir aflað sér vitneskju um blóðrásarkerfið og að hjartað væru dríf- andi kraftur þess. Þýðingarmest egypskra rita í læknisfræði er áður nefnt Papyrus Ebers, er kennt var við þýska Egyptalands-fræðinginn Ebers sem fann þetta rit 1875. Þar stendur m.a: “Þegar lœknirinn leggurfingur á einn eða annan hluta líkamans hittir Höfundur er sérfrœðingur í kvenlœkningum og prófessor við Háskóla Isiands. hann allsstaðar á hjartað, því að í öllum limum gefur það sig til kynna með œðum sínum ”. Þessi kenning að æðarnar skiptu miklu máli var ntjög ríkjandi í eldri læknisfræði Egypta. Egyptar höfðu einnig tekið eftir því að hiti í líkamanum hafði áhrif á hraða púlsins. Læknisfræðin var sú vísindagrein sem Egyptar náðu lengst í. Einn elsti sagnaritari Egypta, æðsti presturinn Maneto, getur þess að sonur annars konungs af fyrstu keisaraætt, hafi verið læknirog medicinskur sagnaritari. I papyrusrúllum (pergamentrúlium) frá seinni tíma koma frarn uppskriftir sem eru frá tímum fyrstu og annarrar keisaraættar, eða frá tímum bygginga stóru pýramídanna. Læknislist var sérlega hátt skrifuð í landi Faraóanna. Má einnig lesa af því sem Herodot segir frá að það sé fullt af læknum í Egyptalandi. EnHerodot (484-425 í'.kr.) vargrískur sagnfræðingur og talinn vera faðir sagnfræðinnar. í grískum ritum um læknisfræði kemurennfremurfram margtsameiginlegt meðegypskri oggrískri vitneskju í læknisfræði. Einnig er þess getið að kunnátta Hippokratesar sem er talinn faðir læknisfræðinnar hafi að verulegu leyti komið frá Egyptalandi. Tessakonungurinn Kiros lét tilkalla lækni frá Egyptalandilil aðhjálpasjúkri móðursinni,þóttfram konti að hann hafi einnig haft gríska lækna við hirðina. Papyrus Ebers ber einnig með sér nákvæmni egypskra lækna. Þeir rannsökuðu sjúklinginn vandlega og fylgdu vel eftir gangi sjúkómsins með varlegri notkun á lyfjum sem þeir töldu að gæti best hjálpað. I læknabókum þess tíma koma að vísu fram allskonar bænir og særingar. Þær höfðu þá ekki enn breyst yfiríhinn óskiljanlegahrærigrautsemeyðilagði læknisfræði miðaldanna. Flest læknisráð kornu frá plönturíkinu sem sýnirm.a. hveEgyptarhöfðumikla 76 LÆKNANEMINN 2 1994 47. árg.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Læknaneminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknaneminn
https://timarit.is/publication/1885

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.