Læknaneminn - 01.04.1996, Blaðsíða 25

Stofnfrumur úr naflastrengsblóði. Til hvers?
hraða skammtíma mergtöku. Frekari rannsókna í
dýralíkönum er þörf til að ganga úr skugga um
hvort varanleg langtíma mergtaka verði áður en
notkun slíkra frumna verður reynd í mönnum
(37,38).
Ónæmissvörun
Ymislegt bendir til að fylgni sé milli hættunnar á
að mergurinn hafni þeganum (graft-versus-host
disease; GVHD) við ósamgena beinmergsígræðslur
annars vegar og fjölda alloreaktívra T-hjálpar og T-
dráps forverafrumna hins vegar (39,40). Ein tilgát-
an er að þessar frumur séu færri í NSB en í bein-
nterg þar sem GVH virkni er minni við ósamgena
NSB ígræðslur. Niðurstöður nokkurra rannsókna
stangast á hvað þetta varðar. Sumir finna minnkaða
eða enga tíðni alloreaktívra T-frumna (41,42) en
aðrir finna eðlilega tíðni þeirra (43,44). Hvað sem
þessum niðurstöðum líður er ljóst að einhverjir
þættir í NSB valda minnkuðu ónæmissvari gagn-
vart þega.
KOSTIR
Bent hefur verið á ýmsa þætti sem gera NSB
heppilegt til ígræðslu. I fyrsta lagi er söfnun þess
auðveld. Ýmsar aðferðir hafa verið þróaðar til að ná
sem mestu rúmmáli og sem flestum einkjarna
frumum úr NSB. Yfirleitt er naflastrengurinn
ldemmdur rétt fyrir fæðingu fylgjunnar og síðan lát-
ið leka úr honum eftir fæðingu hennar. Reynsla
margra er reyndar sú að nauðsynlegt sé að klemma
strenginn sem fyrst eftir fæðingu barnsins ef heimt-
ur hvítfrumna eigi að vera góðar (47). Einnig hef-
ur sú aðferð verið notuð að safna úr bláæðum á yf-
irborði fylgjunnar og fá þannig meira blóð (45).
Ur einum naflastreng auk fylgju hefur tekist að
safna allt að 240 mL af NSB og 4,6x10^ einkjarna
hvítfrumum en yfirleitt er safnað 40-120 mL (45).
Fæðingin hefur töluverð áhrif á fjölda hvítfrumna
og þar með stofnfrumna. Erfið fæðing veldur meiri
fjölgun hvítfrumna og hærra hlutfalli CD34+
frumna (46).
I öðru lagi er NSB líklega betri kostur en bein-
mergur fullorðinna vegna minni hættu á veirusýk-
ingum. Þótt ýmsar veirutegundir hafi hæfileika til
að komast yfir fylgjuna eru líkurnar á því afar litl-
ar. Sem dænii má nefna er tíðni cytomegalovirus
(CMV) sýkingar í móðurkviði í Bretlandi urn
0,3%. Því ættu stofnfrumur úr ungurn gjafa að vera
hentugri (48).
I þriðja lagi hafa rannsóknir bent til að NSB valdi
minni GVH virkni eins og áður hefur komið fram.
Því ætti það að henta ntjög vel í ígræðslum milli
MHC samhæfðra óskyldra einstaklinga, en einnig
milli óskyldra einstaklinga sem ekki eru fullkom-
lega MHC samhæfðir. MHC greint NSB gæti því
gefið fleiri sjúklingum en nú er hægt að sinna gott
færi á ósamgena ígræðslum (40).
I fjórða lagi bendir margt til þess að fjöldi
CD34+++ frumna sé mun hærri í NSB en bein-
merg eða blóðrás. Auk þess vaxa forverafrumur úr
NSB mun betur og lifa lengur in vitro en forvera-
frumur úr beinmerg (28,29,30,35,36).
ÓK0STIR
Ymsir ókostir eru einnig fylgjandi því að nota
NSB til ígræðslu. I fyrsta lagi er ekki komin reynsla
á hvort NSB hafi nægjanlegan fjölda stofnfrumna
til að ígræðsla heppnist í þegum sem eru þyngri en
30-40 kg. Þetta atriði er afar mikilvægt í ljósi þess
að 80% ósamgena ígræðslna eru gerðar á fullorðnu
fólki (18). Rannsóknir benda hins vegar til að fjöldi
stofn- og forverafrumna í NSB sé nægjanlegur til
ígræðslu í fullorðnum (37). NSB hefur nú þegar
verið grætt í tvo fullorðna þega með góðum árangri
(49). Rétt er að taka það fram að ekki er vitað ná-
kvæmlega hve margar CD34+ frumur þarf til að
ígræðsla heppnist. Sem svar við þessu vandamáli
mætti fræðilega séð fjölga stofn- og forverafrumum
úr NSB með tveimur aðferðum: Ex vivo skiptingu
frumna í rækt eins og áður hefur verið fjallað um,
sú aðferð hefur hins vegar óþekkt áhrif vegna fjölg-
unar sérhæfðari forverafrumna, og blanda saman
MHC-samhæfðu NSB úr mörgum naflastrengjum.
Þessa síðarnefndu aðferð á eftir að rannsaka frekar (18).
LÆKNANEMINN
19
1. tbl. 1996, 49. árg.