Úrval - 01.03.1965, Page 40

38
kaldir og ljótir, en viðurinn er hlý-
legur og fallegur.“
Skapandi hugsun lýsir sér í við-
leitni til þess að leysa vandamál,
líkt og hugsun sú, sem þörf er á
að beita til þess að leysa gáfnaprófs-
þrautirnar. En vandamál þau, sem
krefjast skapandi hugsunar, eru
þess eðlis, að við þeim eru fleiri
svör rétt en aðeins eitt, og í þeim
flokki eru öll þau helztu vanda-
mál, sem við þurfum að mæta í
uppvexti bernsku og æsku, lífsstörf-
um og lífsbaráttunni yfirleitt og
viðleitni okkar til þess að reyna
að koma auga á fegurð og þýðingu
lifsins og þá staðreynd, að lífið
sé þrátt fyrir allt ekki einhver ó-
skapnaður.
Það eru engin fyrir fram ákveðin
rétt svör við þrautunum í sköpunar-
gáfnaprófum þeim, sem dr. Torra-
nce og félagar hans liafa búið til,
og eru þau að þvi leyti ólík venju-
legum gáfnaprófum. Ein þrautin
nefnist „Endurbætur á vörum“. Þá
er barninu t. d. fengið leikfang.
Við getum nefnt úttroðinn plast-
hund sem dæmi. Og barnið er beð-
ið um að reyna að láta sér detta í
hug, hvernig mætti breyta leikfang-
inu, svo „að það yrði meira gaman
að leika sér að því“. Það á að nefna
öll hugsanleg ráð til slíkra endur-
bóta. Barn, sem ekki er gætt miklum
sköpunargáfum, bar fram þrjár upp-
ástungur: stytta nefið, lengja skott-
ið og breyta litnum. Barn, sem gætt
er miklum sköpunargáfum ,bar
fram um heila tylft uppástungna,
þar á meðal „að sauma flær á bak-
ið á honum,“ og setja segulstál í
nefið á honum, svo að hann geti
ÚRVAL
eít kanínu, sem hefur segulstál í
skottinu á sér.
Önnur þrautin er fólgin í því,
að barninu er fenginn blýantur og
pappírsblað. Á blaðinu eru 36
hringir, og er barnið beðið að at-
huga, hve marga hluti það geti búið
til úr hringjunum. Þegar telpu einni
í 2. bekk (6—7 ára) var sagt, að
hún ætti aðeins eftir 10 sekúndur
til þes að leysa þrautina, átti hún
eftir tvær raðir af hringjum, sem
hún hafði enn ekki notað. Hún
teiknaði þá samstundis telpu, sem
var að blása sápukúlum, og ónotuðu
hringirnir voru auðvitað allir sápu-
kúlurnar. Slík snögg viðbrögð eru
einkennandi fyrir börn með rika
sköpunargáfu.
Við þessum sköpunargáfnaþraut-
um hefur enginn „rétt“ svör, og
„því verður ekki um neina sköpun-
argáfnavísitölu að ræða,“ segir dr.
Torrance. „Það verður alltaf erfitt
að meta sköpunargáfur barns.“ En
það er hægt að greina sköpunar-
gáfur með því að fylgjast með barn-
inu við starf og leik. Eftirfarandi
eru helztu skapgerðarþættir, sem
leita ætti að við slíka athugun:
Forvitni: Spurningar barnsins
eru ekki út í bláinn, og það gefst
ekki upp við að spyrja, en heldur
því áfram. Það reynir að skyggnast
undir yfirborðið. Sem smábarn
þuklar það á hlutunum, hristir þá,
snýr þeim á alla vegu, hvolfir þeim.
Seinna tekur það hlutina i sundur
til þess að gá að þvi, hvernig þeir
„vinna“ sitt verk. Það gerir til-
raunir með orð og hugmyndir og
er alltaf að reyna að finna nýja
merkingu í þeim.